Giáo án Ngữ văn 9 - Tiết 51: Văn bản Đoàn thuyền đánh cá _Huy Cận - GV: Nguyễn Danh Điệp

Ngµy so¹n: 03/09/2010
TiÕt: 51.
Ngµy d¹y:
Líp 9A: 30/10/2011
Líp 9B: 30/10/2011
VĂN HỌC
	 TUẦN 11
VĂN BẢN
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
Huy CËn
1. Mục tiêu bài học.
a. Kiến thức:
	Giúp học sinh hiểu được sự thống nhất của cảm hứng về thiên nhiên, vũ trụ và ccảm hứng về lao động của tác giả đã tạo nên những hình ảnh đẹp, tráng lệ, giàu màu sắc lãng mạn trong bài thơ Đoàn thuyền đánh cá.
b. Kỹ năng:
- Rèn luyện cho học sinh kĩ năng cảm thụ và phân tích các yếu tố nghệ thuật (hình ảnh ngôn ngữ, âm điệu) vừa cổ điển vừa hiện đại trong bài thơ.
c. Thái độ:
- Giáo dục học sinh bồi dưỡng tình yêu, lòng yêu thương nhân ái, ý thức phê phán những biểu hiện, quan niệm sai lệch.
2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh.
a. Chuẩn bị của giáo viên:
+ Soạn giảng.
+ Sgk - Sgv - STK.
+ Tài liệu tham khảo về giai đoạn lịch sử thời kì đổi mới.
b. Chuẩn bị của học sinh:
+ Đọc và nghiên cứu bài tìm hiểu câu hỏi Sgk.
+ Sưu tầm, tìm hiểu về các tác phẩm văn học thời kì này.
3. Tiến trình bài dạy.
a. Kiểm tra bài cũ (2') 
	? Đọc thuộc lòng diến cảm bài thơ: Đồng chí?
Đáp án:
	HS Đọc thơ.
	GV Nhận xét, đánh giá cho điểm.
b. Dạy nội dung bài mới.
* Giới thiệu bài (1')
	Có rất nhiều tác giả viết về đề tài lao động, bài thơ Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận được người đọc yêu thích nhất bởi bài thơ phản ánh không khí lao động sôi nổi của nhân dân miền Bắc trong xây dựng hoà bình. Tác giả ngợi ca tinh thần lao động hăng say của những người dân chài trên biển quê hương. Để thấy được không khí lao động ấy. Nội dung bài học hôm nay chúng ta đi tìm hiểu tiết 51: Đoàn thuyền đánh cá.
* Nội dung.
Hoạt động của giáo viên 
Hoạt động của học sinh
Nội dung
Tg
- Yêu cầu HS đọc chú thích * (Sgk-141).
? Nêu những hiểu biết của em về tác giả?
? Em hiểu biết gì về đất nước ta năm 1958?
- Hướng dẫn đọc với giọng vui tươi phấn chấn, nhịp vừa phải, nhịp 4/3, 2/2/3. Ở khổ 2-3-7 giọng đọc cần cao lên một chút, nhịp nhanh hơn. Đọc mẫu, học sinh đọc. Nhận xét.
- Kiểm tra việc nắm các chú thích.
? Em cho biết nội dung chính của bài?
? Văn bản này sử dụng phương thức biểu đạt nào?
? Theo em văn bản chia làm mấy phần? Nội dung chính từng phần?
G Bố cục bài thơ đã tạo ra khung cảnh không gian và thời gian đáng chú ý, không gian rộng lớn bao la...thời gian từ lúc hoàng hôn đến bình minh...đó là nhịp tuần hoàn của thiên nhiên - vũ trụ
- Gọi HS đọc 2 khổ thơ đầu
? Em cảm nhận được gì về hình ảnh thiên nhiên ở 2 câu đầu?
? Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì? Phân tích tác dụng của biện pháp nghệ thuật đó?
? Đặt trong khung cảnh thiên nhiên đó người ra khơi mang cảm hứng như thế nào?
? Khổ thơ hai nêu nội dung câu hát. Em hãy phân tích tâm trạng và ý nghĩa lời hát của người dân chài?
G Những câu thơ cho ta thấy niềm vui, sự phấn chấn của người lao động được làm chủ và cảnh tượng đoàn thuyền đánh cá lướt sóng ra khơi giữa biển trời bao la vào đêm.
- Chuyển ý:
- Gọi học sinh đọc bốn khổ thơ tiếp theo.
? Hình ảnh những người lao động và công việc của họ được miêu tả trong không gian nào?
? Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì? Tác dụng của biện pháp nghệ thuật đã làm nổi bật sức mạnh của con người lao động trước thiên nhiên vũ trụ?
- Nội dung tiếp theo trong tiết 2 ta tìm hiểu.
- Đọc chú thích* (Sgk-141).
- Huy Cận (1919 - 2005) quê ở Hà Tĩnh. Trước Cách mạng tháng 8 thơ của ông "ảo não" "một khối sầu thiên cổ". Sau Cách mạng tháng 8/1945 thơ ông tràn đầy niềm lạc quan tình yêu cuộc sống mới.
- Không khí hào hứng phấn chấn tin tưởng bao chùm trong đời sống xã hội, ở khắp nơi dấy lên phong trào phát triển sản xuất xây dựng đất nước, chuyếnnửa cuối năm 1958 đã giúp nhà thơ thấy rõ không khí lao động ấy.
- Nghe giảng. 
- Nghe, đọc, nhận xét.
- Đọc chú thích (Sgk-141).
- Bài thơ miêu tả một chuyến ra khơi đánh cá của người dân chài vùng biển Quảng Ninh trong âm hưởng tiếng hát lạc quan của người lao động.
- Phương thức miêu tả, biểu cảm.
- Bố cục 3 phần:
+ Phần 1: Cảnh lên đường và tâm trạng náo nức của con người.
+ Phần 2: 4 khổ thơ tiếp: Cảnh hoạt động của đoàn thuyền đánh cá giữa khung cảnh biển trời ban đêm.
+ Phần 3: Khổ cuối: Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về.
- Nghe giảng. 
- Đọc thơ:
Mặt trời xuống biển...
Đến dệt lưới ta, đàn cá ơi!
- Cảnh biển được miêu tả rất độc đáo:
Mặt trời... biển như hòn lửa
Sóng đã cài..., đêm sập cửa.
- Hình ảnh so sánh, nhân hoá: "Như hòn lửa, cài then, sập cửa".
- Sự hùng vĩ, mênh mông, tráng lệ của biển cả: "Câu hát căng buồm cùng gió khơi".
- Đoàn thuyền ra khơi: đầy khí thế hào hùng phấn khởi mang theo khúc hát lạc quan phơi phới.
- Nghe giảng. 
- Đọc thơ:
Thuyền ta lái gió với...
Lưới xếp... đón nắng hồng.
- Cảm hứng lao động và cảm hứng thiên nhiên vũ trụ hoà hợp:
Câu hát... cùng gió khơi
Thuyền ta lái gió... trăng
Lướt giữa... với biển bằng
Đoàn... đua cùngmặt trời
- Nhà thơ đã sử dụng thủ pháp phóng đại cùng với liên tưởng mạnh bạo bất ngờ để sáng tạo về hình ảnh người lao động. 
I. Đọc và tìm hiểu chung.
1. Tác giả, tác phẩm.
- Tác giả: - Huy Cận (1919 - 2005), Cù Huy Cận. Quê Đức Thọ - Hà Tĩnh.
- Là nhà thơ nổi tiếng của phong trào thơ mới. Thơ sau cách mạng tràn đầy niềm vui tươi và tình yêu cuộc sống.
- Huy Cận được nhà nước trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.
- Tác phẩm: bài thơ sáng tác (1958). Khi đất nước kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Miền Bắc giải phóng xây dựng cuộc sốn mới. Không khí hào hứng phấn chấn tin tưởng bao trùm trong đời sống xã hội.
2. Đọc văn bản.
3. Giải thích từ khó.
4. Bố cục. 
- Ba phần:
+ Cảnh lên đường và tâm trạng náo nức của con người.
+ Cảnh hoạt động của đoàn thuyền đánh cá giữa khung cảnh biển trời ban đêm.
+ Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về.
II. Phân tích.
1. Cảnh lên đường và tâm trạng náo nức của con người.
- Có thể nói đếm nhịp cho thời gian và công việc của đoàn thuyền đánh cá là nhịp tuần hoàn của thiên nhiên vũ trụ.
- Không gian rộng lớn bao la: mặt trời, biển trăng, sao, mây, gió. Thời gian nhịp tuần hoàn của vũ trụ từ lúc hoàng hôn đến lúc bình minh.
2. Hình ảnh con người lao động trong sự hài hoà với thiên nhiên vũ trụ. 
- Thủ pháp nghệ thuật phóng đại, liên tưởng mạnh bạo bất ngờ sáng tạo hình ảnh người lao động trước thiên nhiên vũ trụ.
22'
15'
10'
5'
c. Củng cố và luyện tập (4')
	GV Củng cố nội dung bài học. 
	GV Yêu cầu học sinh đọc thuộc bài: Đoàn thuyền đánh cá.
d. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà (1')
- Học bài và làm bài tập sách bài tập.
- Tìm hiểu kĩ bài thơ: Đoàn thuyền đánh cá.
- Chuẩn bị tiết 52: Đoàn thuyền đánh cá.