Giáo án Ngữ văn lớp 9 - Tiết 137: Ôn tập về thơ

Tuần 28	Ngày soạn: 28/02/2011
Tiết 137	Ngày dạy: 01/03/2011
ÔN TẬP VỀ THƠ
I. Mục tiêu: Giúp HS:
1.Kiến thức 
- Hệ thống những kiến thức về tác phẩm thơ đã học..
2.Kĩ năng 
- Tổng hợp ,hệ thống hóa kiến thức về tác phẩm thơ đã học..
3.Thái độ 
-Giáo dục học sinh ý thức yêu thích thơ .
II. Chuẩn bị
- GV: Nghiên cứu kĩ văn bản ở sách chuẩn kiến thức,SGK + SGV để soạn bài,bảng phụ ghi hệ thống kiến thức thơ... 
- HS: Đọc lại các văn bản thơ đã học từ đầu năm,và trả lời câu hỏi trong bài ôn tập về thơ.
III. Tiến trình tổ chức các hoạt động:
1.Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra vở soạn của 3 học sinh 
3. Bài mới
HĐ 1: Khởi động.Phương pháp thuyết trình 
HĐ 2: Phương pháp vấn đáp tái hiện , giải thích-minh họa
-Lập bảng thống kê các tác phẩm thơ hiện đại Việt Nam đã học.(ở nhà)
-Học sinh đọc nội dung bảng thống kê các tác phẩm thơ hiện đại Việt Nam đã chuẩn bị ở nhà 
-Lớp nhận xét bổ sung ,gv đưa ra bảng phụ đã chuẩn bị 
 * Bảng thống kê các tác phẩm thơ hiện đại Việt Nam đã học ở lớp 9
STT
Tên
bài thơ
Tác giả
Năm
ST
Thể
thơ
Tóm tắt nội dung
Đặc sắc nghệ thuật
1
Đồng chí
Chính Hữu
1948
Tự do
Tình đồng chí của những người lính dựa trên cơ sở cùng chung cảnh ngộ và lí tưởng chiến đấu được thể hiện thật tự nhiên,bình dị mà sâu sắc trong mọi hoàn cảnh,nó góp phần quan trọng tạo nên sức mạnh và vẻ đệp tinh thần của người lính cách mạng
Chi tiết hình ảnh ngôn ngữ giản dị,chân thật cô đọng , giàu sức biểu cảm
2
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
1969
Tự do
Qua hình ảnh độc đáo-những chiếc xe không kính,khắc họa hình ảnh nổi bật những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn trong thời kì K/C chống Mỹ với tư thế hiên ngang,tinh thần dũng cảm,ý chí chiến đấu giải phóng miền Nam.
Chất liệu hiện thực sinhđộng
hình ảnh độc đáo;giọng điệu tự nhiên, khẻo khoắn giàu tính khẩu khí.
3
Đoàn thuyền đánh cá
Huy Cận
1958
Bảy chữ
Bức tranh đẹp rộng lớn,tráng lệ về thiên nhiên vũ trụ và người lao động trên biển theo hành trình chuyến ra khơi đánh cá của đoàn thuyền.Qua đó thể hiện cảm xúc về thiên nhiên và lao động,niềm viu trong cuộc sống mới. 
Nhiều hình ảnh đẹp,rộng lớn được sáng tạo bằng liên tưởng và tưởng tượng .
4
Bếp lửa
Bằng Việt
1963
Kết hợp 7chữ và 8 chữ
Những kỉ niệm đầy xúc động về bà và tình bà cháu,thể hiện lòng kính yêu trân trọng và biết ơn của cháu đối với bà và cũng là đối với gia đình, quê hương, đất nước.
Kết hợp giữa biểu cảm vơi miêu tả và bìnhluận;sáng tạo hình ảnh bếp lửa gắn liền với hình ảnh người bà.
5
Khúc hát ru những em bé lớntrên lưngmẹ
Nguyễn Khoa Điềm
1971
Chủ yếu là tám chữ
Thể hiện tình yêu thương con của người mẹ dân tộc Tà-ôi gắn liền với lòng yêu nước,tinh thần chiến đấu và khát vọng về tương lai
Khai thác điệu ru ngọt ngào , trìu mến.
6
ánh trăng
Nguyễn Duy
1978
Năm chữ
Hình ảnh ánh trăng trong thành phố,gợi lại những năm tháng đã qua của cuộc đời người lính,gắn bó với thiên nhiên,đất nước bình dị ,nhắc nhở thái độ sống tình nghĩa,thủy chung
Hình ảnh bình dị mà giàu ý nghĩa biểu tượng ; giọng điệu chân thành,nhỏ nhẹ mà thấm sâu
7
Con cò
Chế Lan Viên
1962
Tự do
Từ hình tượng con cò trong những lời hát ru,ngợi ca tình mẹ và ý nghĩa của lời ru đối với cuộc đời của mỗi con người .
Vận dụng sáng tạo hình ảnh và giọng điệu lời ru của ca dao
8
Mùa xuân nho nhỏ
Thanh Hải
1980
Năm chữ
Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên và đất nước,thể hiện ước nguyện chân thành góp mùa xuân nhỏ của đời mình vào cuộc đời chung
Thể thơ 5 chữ có nhạc điệu trong sáng tha thiết;gần với dân ca,hình ảnh đẹp,giản dị,những so sánh sáng tạo
9
Viếng lăng Bác
Viễn Phương
1976
Tám chữ
Lòng thành kính và niềm xúc động sâu sắc của nhà thơ đối với Bác Hồ trong một lần từ miền Nam ra viếng lăng Bác
Giọng trang trọng,thiết tha nhiều hình ảnh ẩn dụ đẹp và gợi cảm ngôn ngữ bình dị mà cô đúc
10
Sang thu
Hữu Thỉnh
Sau 1975
Năm chữ
Biến chuyển của thiên nhiên lúc giao mùa từ hạ sang thu qua sự cảm nhận tinh tế của nhà thơ .
Hình ảnh thiên nhiên được gợi tả bằng cảm giác tinh nhạy ngôn ngữ chính xác gợi cảm.
11
Nói với con
Y Phương
Sau 1975
Tự do
Bằng lời trò chuyện với con,bài thơ thể hiện sự gắn bó, niềm tự hào về quê hương và đạo lí sống của dân tộc
Cách nói giàu hình ảnh,vừa cụ thể , gợi cảm, vừa gợi ý nghĩa sâu xa
HĐ 3: Phương pháp vấn đáp tái hiện , giải thích-minh họa,thảo luận nhóm
? Sắp xếp theo giai đoạn -HS thảo luận theo nhóm trong 3’
+Nhóm 1câu a
+Nhóm 2câu b
+Nhóm 3câu c
+Nhóm 4câu d
-Đại diện các nhóm trình bày ,lớp nhận xét bổ sung 
?và cho biết các tác phẩm thơ thể hiện như thế nào về cuộc sống của đất nước và tư tưởng tình cảm của con người ?
- GV nhận xét ,giải thích –minh họa và chốt ý 
HĐ 4: Phương pháp vấn đáp tái hiện , giải thích-minh họa
- H: Tìm những điểm chung và nét riêng trong nội dung và cách thể hiện tình mẹ trong các bài thơ : Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ, Con cò, Mây và sóng?
- H: Nhận xét về hình ảnh người lính và tình đồng đội của họ trong các bài thơ :Đồng chí, Bài thơ về tiểu đội xe không kính, ánh trăng ?
- Lớp nhận xét, bổ sung 
- GV nhận xét, giaithống nhất và ghi điểm cho HS
2.Sắp xếp các bài thơ theo giai đoạn
-Chống Pháp (1945 - 1954) : Đồng chí
-Hòa bình sau k/c chống Pháp (1954-1965) : Đoàn thuyền đánh cá ,Bếp lửa, Con cò.
-Chống Mĩ (1964-1975) : bài thơ tiểu đội xe không kính, Khúc hát ru...mẹ.
-Sau 1975 : ánh trăng,Viếng lăng Bác,Nói với con , Sang thu, Mùa xuân nho nhỏ 
=>Đất nước và con người VN trong 2 cuộc K/C chống Pháp và Mĩ tuy gian khổ nhưng rất anh hùng vì có lòng yêu quê hương đất nước, tình đồng chí lòng kính yêu Bác Hồ
3.So sánh những bài thơ có đề tài gần nhau
a. Đề tài về tình mẫu tử - tình mẹ (Khúc hát ru...mẹ; Con cò; Mây và sóng)
b. Đề tài về người lính ( Bài thơ về ...không kính, Đồng chí, ánh trăng )
4.Củng cố:
- Qua tiết học này các em cần nắm những gì ?
- GV chốt lại những ý cơ bản 
5.Dặn dò:
- Về nhà học bài ,Hoàn thành các câu còn lại 
-Chuẩn bị bài :Nghĩa tường minh và hàm ý (tt)
IV. Rút kinh nghiệm :