Giáo án ôn tập vào lớp 10 môn Sinh Học

CHƯƠNG I: KHÁI QUÁT CƠ THỂ NGƯỜI
Bài 1: CẤU TẠO CƠ THỂ NGƯỜI
I/ Các phần, các cơ quan trong cơ thể`
Cơ thể người gồm 3 phần: đầu, thân và tay chân
Khoang ngực ngăn cách với khoang bụng nhờ cơ hoành.
Cơ quan nằm trong khoang ngực: tim, phổi
Cơ quan nằm trong khoang bụng: dạ dày, ruột, gan, tụy, thận, bóng đái và cơ quan sinh sản.
Hệ cơ quan
Các cơ quan trong từng hệ cơ quan
Chức năng của hệ cơ quan
Hệ vận động
Cơ và xương
Vận động cơ thể
Hệ tiêu hóa
Miệng, ống tiêu hóa, và các tuyến tiêu hóa
Tiếp nhận và biến đổi thức ăn thành chất dinh dưỡng cung cấp cho cơ thể
Hệ tuần hoàn
Tim và hệ mạch
Vận chuyển chất dinh dưỡng, oxi tới các tế bào và vân chuyển chất thải, CO2
Hệ hô hấp
Mũi, khí quản, phế quản và hai lá phổi
Thực hiện trao đổi khí O2, CO2 giữa cơ thể và môi trường
Hệ bài tiết
Thận, ống dẫn nước tiểu và bóng đái
Bài tiết nước tiểu
Hệ thần kinh
Não, tủy sống, dây thàn kinh và hạch thần kinh
Tiếp nhận và trả lời các kích thích của môi trường, điều hòa hoạt động các cơ quan
Bµi 2 : TÕ bµo
I/ Cấu tạo - chøc n¨ng của tế bào:
Các bộ phận
Các bào quan
Chức năng
Màng sinh chất
Giúp tế bào thực hiện trao đổi chất
Chất tế bào
Thực hiện các hoạt động sống của tế bào
Lưới nội chất
Tổng hợp và vận chuyển các chất
Riboxom
Nơi tổng hợp protein
Ti thể
Tham gia hoạt động hô hấp giải phóng năng lượng
Bộ máy Gôngi
Thu nhận, hoàn thiện, phân phối sản phẩm
Trung thể
Tham gia quá trình phân chia tế bào
Nhân
Điều khiển mọi hoạt động sống của tế bào
Nhiễm sắc thể
Là cấu trúc quy định sự hình thành protein, có vai trò quyết định trong di truyền
Nhân con
Tổng hợp ARN riboxom (rARN)
4. Chứng minh Tế bào là đơn vị chức năng của cơ thể:
- Chức năng của tế bào là thực hiện trao đổi chất và năng lượng cung cấp năng lượng cho mọi hoạt động sống của cơ thể. Ngoài ra, sự phần chia tế bào giúp cơ thể lớn lên tới giai đoạn trưởng thành có thể tham gia vào quá trình sinh sản của cơ thể. Như vậy, mọi hoạt động sống của cơ thể đều liên quan đến hoạt động sống của tế bào nên tế bào còn là đợn vị chức năng của cơ thể.
III/ Thành phần hóa học của tế bào: gồm chất vô cơ và hữu cơ:
Hữu cơ: + Protein: Cacbon (C ), oxi (O), hidro (H) nito (N), lưu huỳnh (S), photpho (P), trong đó nito là nguyên tố đặc trưng cho chất sống.
+ Gluxit: gồn 3 nguyên tố là: C,H,O trong đó tỉ lệ H:O là 2H:1
+ Lipit: gồm 3 nguyên tố: C, H, O trong đó tỉ lệ H:O thay đổi theo từng loại lipit
+ Axit nucleic gồm 2 loại: ADN (Acid deoxyribonucleic) và ARN (AXIT RIBÔNUCLÊIC) 
 -Chất vô cơ: các loại muối khoáng như Canxi(Ca), kali (K), natri(Na), sắt (Fe), đồng (Cu)
******************************************
Bµi 3 : M«
I/ Kh¸i niªm m« :
 Mô là tập hợp các tế bào chuyên hóa,có cấu trúc giống nhau, cùng thực hiện 1 chức năng nhất định.
Mô biểu bì
Mô liên kết
Mô cơ
Mô thần kinh
Đặc điểm cấu tạo
Tế bào xếp xít nhau
Tế bào nằm trong chất nền
Tế bào dài, xếp thành từng bó
Noron có thân nối với sợi trục và sợi nhánh
Chức năng
Bảo vệ, hấp thụ, tiết ( mô sinh sản làm nhiệm vụ sinh sản)
Nâng đỡ 
( máu vận chuyển các chất)
Co dãn, tạo nên sự vận động của các cơ quan và vận động của cơ thể
Tiếp nhận kích thích, dẫn truyền xung thần kinh, xử lí thông tin, điều hòa các hoạt động các cơ quan
1, So sánh mô biểu bì và mô liên kết về vị trí của chúng trong cơ thể và sự sắp xếp tế bào trong hai loại mơ đó:
Vị trí của mô: 
+ Mô biểu bì phủ phần ngoài cơ thể, lót trong các ống nội quan
+ Mô liên kết: dưới lớp da, gân, dây chằng, sụn, xương
Mô biểu bì
Mô liên kết
Mô cơ
Mô thần kinh
Đặc điểm cấu tạo
Tế bào xếp xít nhau
Tế bào nằm trong chất nền
Tế bào dài, xếp thành từng bó
Noron có thân nối với sợi trục và sợi nhánh
2 Cơ vân, cơ trơn, cơ tim có gì khác nhau về đặc điểm cấu tạo, sự phân bố trong cơ thể và khả năng co dãn?
Đặc điểm cấu tạo:
Cơ vân
Cơ trơn
Cơ tim
Số nhân
Nhiều nhân
Một nhân
Nhiều nhân
Vị trí nhân
Ở phía ngoài sát màng
Ở giữa
Ở giữa
Có vân ngang
Có
không
Có
-Phân bố: cơ vân gắn với xương tạo nên hệ cơ xương. Cơ trơn tạo nên thành nội quan, cơ tim tạo nên thành tim
- Khả năng co dãn: tốt nhất là cơ vân, đến cơ tim, kém hơn là cơ trơn
3. Máu thuộc loại mô gì? Vì sao?
- Máu thuộc loại mô liên kết, vì máu sản sinh ra chất không sống ( chất cơ bản, chất nền) là huyết tương
******************************************
Bµi 4 : Ph¶n x¹
I/ CÊu t¹o vµ chøc năng của noron
Cảm ứng là khả năng tiếp nhận các kích thích và phản ứng lại các kích thích bằng hình thức phát sinh xung thần kinh
Dẫn truyền xung thần kinh là khả năng lan truyền xung thần kinh theo 1 chiều nhất định từ nơi phát sinh hoặc tiếp nhận về thân noron và truyền đi dọc theo sợi trục
 C¸c loại noron?
noron huong tam: có thân nằm ngoài trung ương thần kinh, đảm nhiệm chức năng truyền xung thần kinh về trung ương thần kinh
noron trung gian: nằn trong trung uong thần kinh, đảm bảo liên hệ giữa các noron
Noron li tâm: có thân nằm trong trung ương thần kình ( hoặc hạch sinh dưỡng), sợi trục hướng ra cơ quan phản ứng, truyền xung thần kinh tới các cơ quan phản ứng
II/ Cung ph¶n x¹
1. Phản xạ là gì?
 Phản ứng của cơ thể để trả lời các kích thích của môi trường trong hoặc mội trường ngoài thông qua hệ thần kinh gọi là phản xạ.
 2 Cung phản xạ là gì?
 Là con đường mà xung thần kinh truyền từ cơ quan thụ cảm qua trung ương thần kinh đến cơ quan phản ứng
3 Vòng phản xạ là gì?
 Cơ thể biết được các phản ứng đã đáp ứng được yêu cầu trả lời kích thích hay chưa là nhờ có luồng thông tin ngược từ cơ quan thụ cảm cũng như thụ quan trong cơ quan phản ứng theo dây hướng tầm về trung ương thần kinh. Nếu chưa đáp ứng đúng được yêu cầu trả lời kích thích thì trung ương thần kinh tiếp tục phát lệnh điều chỉnh phản ứng theo dây li tâm tới cơ quan trả lời
 Như vậy, phạn xả được thực hiện 1 cách chính xác là nhờ có các luồng thông tin ngược báo về trung ương để điều chỉnh phản xạ tạo nên vòng phản xạ.
Câu hỏi: 
1) Chứng minh tế bào là đơn vị cấu tạo và chức năng của cơ thể ?
2) Giải thích và nêu thí dụ về đặc điểm sống của tế bào ?
3) Từ cấu tạo tế bào rút ra nhận xét tính chất phân công và sự thống nhất giữa các thành phần của tế bào ?
4) Lập bảng nêu thành phần cấu tạo, phân loại, vị trí và chức năng của mô biểu bì, mô liên kết và mô thần kinh ?
5) Vẽ sơ đồ cấu tạo của một tế bào thần kinh, so sánh các loại dây thần kinh về cấu tạo và chức năng ?
6) Phản xạ, cung phản xạ, và vòng phản xạ. So sánh cung phản xạ và phòng phản xạ?
Ch­¬ng II: VËn §éng
Bµi 6 : bé x­¬ng
I/ C¸c phÇn chÝnh cña bé x­¬ng
Bộ xương gồm có 3 phần: xương đầu, xương thân và xương chi.
Xương sọ ở người có 8 xương ghép lại tạo tra hộp sọ lớn chứa não. Xương mặt nhỏ, xương hàm bớt thơ. Sự hình thành lồi cằm liên quan đến các vận động ngôn ngữ.
Cột sống gồm niều đốt sống khớp với nhau, cong ở 4 chỗ, thành 2 chữ S tiếp nhau giúp cơ thể đứng thẳng. Các xương sườn gắn với cốt sống và gắn với xương ức tạo thành lồng ngực bảo vệ tim, phổi.Xương tay và chân có các phần tương ứng ứng với nhau nhưng phân hóa khác nhau cho phù hợp với chức năng đứng thẳng và lao động
II/ Ph©n biÖt c¸c lo¹i x­¬ng
Xương dài: hình ống, giữa chứa tủy đỏ trẻ em và chứa mỡ vàng ở người lớn: xương ống tay, xương đùi..
Xương ngắn: kích thước ngắn, chẳng hạn như xương đốt sống, xương cổ chân, cổ tay
Xương dẹt: hình bản dẹt, mỏng như xương bả vai, xương cánh chậu, các xương sọ.
III/ C¸c khíp x­¬ng
Khớp bất động giúp xương tạo thành hộp, thành khối để bảo vệ nội quan ( hộp sọ bảo vệ não) hoặc nâng đỡ ( xương chậu)
Khớp bán động giúp xương tạo thành khoang bảo vệ ( khoang ngực). ngoài ra còn có vai trò quan trọng đối với việc giúp cơ thể mềm dẻo trong dáng đi thẳng và lao động phức tạp.
Khớp động đảm bảo sự hoạt động linh hoạt của tay, chân
******************************************
Bµi 7 : CÊu t¹o vµ tÝnh chÊt cña x­¬ng
I/ Đặc điểm cấu tạo và chức năng của xương dài:
1.CÊu t¹o cña x­¬ng dµi
các phần của xương
cấu tạo
Chức năng
Đầu xương
Sụn bọc đầu xương
Giảm ma sát trong các khớp xương
Mô xương xốp gồm các nan xương
Phân tán lực tác động
Tạo các ô chứa tủy đỏ
Thân xương
Màng xương
Giúp xương phát triển to về bề ngang
Mô xương cứng
chịu lực, đảm bảo vững chắc
Khoang xương
Chứa tủy đỏ ở trẻ em, sinh hồng cầu, chứa tủy vàng ở người lớn
2 Chức năng của xương dµi:
là phần cứng của cơ thể tạo thành bộ khung giúp cơ thể có hình dạng nhất định, đồng thời làm chỗ bám của cơ, vì vậy cơ thể vận động được. Xương còn bảo vệ cho các cơ quan mềm, nằm sâu trong cơ thể khỏi bị tổn thương
 Những điểm khác nhau giữa xương ch©n và xương tay là:
Xương chi trên gắn với cột sống nhờ xương đai vai, xương chi dưới gắn với cột sống nhờ xương đai hông. Do tư thế đứng thẳng và lao động mà đai vai và đai hông phân hóa khác nhau.
Đai vai gồm 2 xương đòn, 2 xương bả. Đai hông gồm 3 đôi xương là xương chậu, xương háng và xương ngồi gắn với xương cùng cụt và gắn với nhau tạo nên khung chậu vững chắc. 
Xương cổ tay, xương bàn tay, và xương cổ chân, xương bàn chân cũng phân hóa. Các khớp cổ tay và bàn tay linh hoạt. Xưởng cổ chân có xương gót phát triển về phía sau làm cho diện tích bàn chân đế lớn, đảm bảo sự cân bằng vững chắc cho tư thế đứng thẳng. Xương bàn chân hình vòm là cho bàn chân có diện tích tiếp xúc với mặt đất nhỏ hơn hơn diện tích bàn chân đế, giúp việc đi lại dễ dàng hơn.
3Cấu tạo xương ngắn và xương dài:
không có cấu tạo hình ống, bên ngoài là mô xương cứng, bên trong lớp mô xương cứng là mô xương xốp gồm nhiều nan xương và nhiều hốc nhỏ chứa tủy đỏ.
II/ Sự to ra và dài ra của xương:
Xương to ra về bề ngang là nhờ các tế bào màng xương phân chia tạo ra những tế bào mới đẩy vào trong và hóa xương
Các tế bào ở sụn tăng trưởng phân chia và hóa xương làm xương dài ra. Đến tuổi trưởng thành, sự
III/Thµnh phÇn ho¸ häc vµ tÝnh chÊt cña x­¬ng
- ThÝ nghiÖm 1 :
- ThÝ nghiÖm 2 : 
Thành phần hóa học của xương có ý nghĩa gì với chức năng của xương?
Thành phần hữu cơ là chất kết dính và đảm bảo tính đàn hồi của xương. 
Thành phần vô cơ: canxi và photpho làm tăng độ cứng của xương. Nhờ vậy xương vững chắc, là cột trụ của cơ thể.
Giải thích vì sao xương động vật được hầm thì bở?
Khi hầm xương bò, lợn.chất cốt giao bị phân hủy, vì vậy nước hầm xương thường sánh và ngọt lại. Phần xương còn lại là chất vô cơ không còn được liên kết bởi cốt giao nên bị bở
***********************************************
Bµi 8 : CÊu t¹o vµ tÝnh chÊt cña c¬
I/ Cấu tạo bắp cơ và tế bào cơ:
Bắp cơ bao gồm nhiều bó cơ. Bó cơ gồm rất nhiều sợi cơ bọc trong màng liên kết. hai đầu bắp cơ có gân bám với xương qua khớp, phần giữa phình to là bụng cơ
Sợi cơ gồm nhiều tơ cơ. Tơ cơ có 2 loại là: tơ cơ dày có mấu sinh chất và tơ cơ mảnh trơn xen kẽ nhau.
Phần tơ cơ giữa 2 tấm Z là đơn vị cấu trúc của tế bào cơ.
Cơ chế phản xạ của sự co cơ:
Khi có kích thích tác động vào cơ quan thụ cảm trên cơ th ... ¹ kh«ng ®iÒu kiÖn. §ã lµ nh÷ng ph¶n x¹ ®¬n gi¶n, v« ý thøc vµ cã tÝnh chÊt bÈm sinh.
 VÝ dô, khi ta v« ý ®Ó tay ch¹m vµo ®iÖn. tay tù co l¹i mµ ta kh«ng cÇn ph¶i suy nghÜ.
HoÆc lÊy kim chÝch nhÑ vµo ch©n 1 ng­êi ®ang ngñ, ch©n ng­êi ®ã tù co l¹i mµ vÉn ngñ.
- ChÊt tr¾ng cña tuØy sèng bao gåm c¸c bã d©y thÇn kinh h­íng t©m vµ li t©m dÉn c¸c xung thÇn kinh tõ c¸c c¬ quan vÒ c¸c trung khu thÇn kinh, vµ tõ c¸c trung khu ®ã ®i tíi c¸c c¬ quan. Ngoµi ra trong chÊt tr¾ng cßn cã c¸c bã sîi nèi liÒn c¸c trung khu thÇn kinh víi nhau
******************************************
Bµi 45: D©y thÇn kinh tuû
 I/ CÊu t¹o cña d©y thÇn kinh tuû
 D©y thÇn kinh tuû gåm 31 ®«i. Mçi d©y thÇn kinh tuû bao gåm c¸c nhãm sîi thÇn kinh c¶m gi¸c nèi víi tuû sèng qua rÔ sau (rÔ c¸m r gi¸c ) vµ nhãm sîi thÇn kinh vËn ®éng nèi víi tuû sèng b»ng c¸c rÔ tr­íc (rÔ vËn ®éng). ChÝnh c¸c nhãm sîi liªn quan ®Õn c¸c rÔ nµy sau khi ®i qua khe gi÷a hai ®èt sèng liªn tiÕp ®· nhËp l¹i thµnh d©y thÇn kinh tuû (xem SGK- h×nh 45.1 vµ 45.2)
 II/ Chøc n¨ng cña d©y thÇn kinh tuû
C¸c d©y thÇn kinh h­íng t©m dÉn truyÒn xung thÇn kinh c¶m gi¸c tõ c¸c thô quan vÒ trung ­¬ng thÇn kinh ( qua rÔ sau).
C¸c sîi d©y thÇn kinh li t©m dÉn truyÒn xung thÇn kinh tõ trung ­¬ng thÇn kinh®i ra c¬ quan ®¸p øng (qua rÔ tr­íc).
 ******************************************
Bµi 46: Trô n·o, tiÓu n·o, n·o trung gian
I/ VÞ trÝ vµ c¸c thµnh phÇn cña n·o bé:
 N·o bé gåm: trô n·o, tiÓu n·o, n·o trung gian vµ ®¹i n·o.
 Trô n·o tiÕp liÒn víi tuû sèng ë phÝa d­íi. N»m gi÷a trô n·o vµ ®¹i n·o lµ n·o trung gian. Trô n·o gåm hµnh tuû, cÇu n·o vµ n·o gi÷a. N·o gi÷a gåm cuèng n·o ë mÆt tr­íc vµ cñ n·o sinh t­ ë mÆt sau.
 PhÝa sau trô n·o lµ tiÓu n·o (h×nh 46.1 )
II/ CÊu t¹o vµ chøc n¨ng cña trô n·o
 Còng nh­ tuû sèng, trô n·o gåm chÊt tr¾ng ( ngoµi) vµ chÊt x¸m (trong). ChÊt tr¾ng lµ c¸c ®­êng liªn l¹c däc nèi tuû sèng víi c¸c phÇn trªn cña n·o vµ bao quanh chÊt x¸m. ChÊt x¸m ë trô n·o tËp trung thµnh c¸ nhÊn x¸m. §ã lµ c¸c trung khu thÇn kinh, n¬i xuÊt ph¸t c¸c d©y thÇn kinh n·o. Cã 12 ®«i d©y thÇn kinh n·o, gåm 3 lo¹i: d©y c¶m gi¸c, d©y vËn ®éng vµ d©y pha( xem SGK – h×nh 46.2)
 Chøc n¨ng chñ yÕu cña trô n·o lµ ®iÒu khiÓn, ®iÒu hoµ ho¹t ®éng cña c¸c néi quan, ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng tuÇn hoµn, h« hÊp, tiªu ho¸, do c¸c nh©n xam ®¶m nhiÖm
 ChÊt tr¾ng lµm nhiÖm vô dÉn truyÒn bao gåm c¸c ®­êng dÉn truyÒn lªn (c¶m gi¸c) vµ c¸c ®­êng dÉn truyÒn xuèng (vËn ®éng).III/ N·o trung gian
 N·o trung gian n»m gi÷a trô n·o vµ ®¹i n·o, gåm ®åi thÞ vµ vïng d­íi ®åi. §åi thÞ lµ tr¹m trung gian chuyÓn tiÕp cña c¸c ®­êng dÉn truyÒn c¶m gi¸c tõ d­íi ®i lªn n·o.
 C¸c nh©n x¸m n»m ë vïng d­íi ®åi lµ trung ­¬ng ®iÒu khiÓn c¸c qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt vµ ®iÒu hoµ th©n nhiÖt. 
IV/ TiÓu n·o :
 TiÓu n·o còng gåm 2 thµnh phÇn c¬ b¶n lµ chÊt tr¾ng vµ chÊt x¸m. ChÊt x¸m n»m ngoµi lµm thµnh líp vá tiÓu n·o.
 ChÊt tr¾ng n»m ë phÝa trong, lµ c¸c ®õng dÉn truyÒn nèi vá tiÓu n·o víi c¸c phÇn kh¸c cña hÖ thÇn kinh (tuû sèng, trô n·o, n·o trung gian vµ b¸n cÇu ®¹i n·o)
******************************************
Bµi 47 : §¹i n·o
I/ CÊu t¹o cña ®¹i n·o 
 §µi n·o ë ng­êi rÊt ph¸t triÓn, che lÊp c¶ n·o trung gian vµ n·o gi÷a. BÒ mÆt cña ®¹i n·o ®­îc phñ bëi 1 líp chÊt x¸m lµm thµnh vá n·o. BÒ mÆt cña ®µi n·o cã nhiÒu nÕp gÊp ®ã lµ c¸c khe vµ r·nh , vá n·o dµy kho¶ng 2- 3mm gåm s¸u líp chñ yÕu lµ c¸c tÕ bµo h×nh th¸p 
 C¸c r·nh chia mçi nöa ®¹i n·o thµnh c¸c thuú , r·nh ®Ønh ng¨n c¸ch thuú tr¸n víi thuú ®Ønh , r·nh th¸i d­¬ng ng¨n c¸ch thuú tr¸n thuú ®Ønh ,thuú th¸i d­¬ng . Trong c¸c thuú c¸c khe d· t¹o thµnh c¸c håi hay khóc cuén 
 D­íi vá n·o lµ chÊt tr¾ng trong ®ã chøa c¸c nh©n nÒn 
 ChÊt tr¾ng lµ c¸c ®­êng nèi c¸c vïng cña vá n·o vµ nèi hai nöa ®¹i n·o víi nhau ngoµi ra cßn cã c¸c ®­êng dÉn truyÒn nèi gi÷a vá cña ®¹i n·o víi c¸c phÇn d­íi cña vá n·o víi tuû sèng .do ®ã khi tæn th­¬ng ë mét bªn ®¹i n·o sÏ lµm tª liÖt phÇn th©n phÝa ®èi diÖn .
II/ Sù ph©n vïng chøc n¨ng cñ ®¹i n·o .
 ë vá n·o cã c¸c vïng c¶m gi¸c vµ vËn ®éng cã ý thøc thuéc ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn .Vïng thÞ gi¸c ë thuú chÈm , vïng thÝnh gi¸c cña thuú th¸i d­¬ng , vïng c¶m gi¸c xóc gi¸c ë håi ®Ønh , vïng vËn ®éng n»m ë håi tr¸n lªn 
 Ngoµi ra ë ng­êi cßn xuÊt hiÖn vïng vËn ®éng tiÕng nãi vµ ch÷ viÕt n»m gÇn vïng vËn ®éng ,®ång thêi còng h×nh thµnh vïng hiÓu tiÕng nãi vµ ch÷ viÕt n»m gÇn vïng thÝnh gi¸c vµ thÞ gi¸c .
******************************************
Bµi 48 : hÖ thÇn kinh sinh d­ìng
 I/ cÊu t¹o cña hÖ thÇn kinh sinh d­ìng .
HÖ thÇn kinh sinh d­ìng cung cã phÇn trung ­¬ng vµ phÇn ngo¹i biªn liªn hÖ chÆt chÏ víi hÖ thÇn kinh vËn ®éng vµ ®iÒu khiÓn chung sù ho¹t ®éng cña toµn bé c¬ thÓ .c¸c noron li t©m cña hÖ thÇn kinh sinnh d­ìng kh«ng ®i th¼ng tíi c¸c c¬ quan mµ t«ng qua h¹ch thÇn kinh sinh d­ìng 
mçi xung tk ®i tõ T¦ ®Õn mét c¬ quan nµo ®ã ®Òu ph¶i tr¶i qua hai n¬ron 
C¸c h¹ch thÇn kinh sinh d­ìng ph©n bè ë hai bªn cét sèng hoÆc trªn thµnh cña c¸c c¬ quan .
Dùa vµo mét sè ®Æc ®iÓm h×nh th¸i sinh lý kh¸c nhau ng­êi ta chia hÖ thÇn kinh sinh d­ìng thµnh hai ph©n hÖ giao c¶m vµ ®èi giao c¶m .
1/ Ph©n hÖ giao c¶m 
C¸c tÕ bµo thÇn kinh nµm ë sõng bªn cña tuû sèng tõ ®èt sèng tuû I ®Õn ®èt th¾t l­ng III .
Toµn bé chuçi h¹ch giao c¶m ®­îc chia lµm 4 ®o¹n : cæ ,ngùc ,th¾t l­ng vµ cõng
§o¹n cæ cã c¸c h¹ch sao vµ ®¸m rèi tim .
§o¹n ngùc cã c¸c ®¸m rèi mÆt trêi hay ®¸m rèi t¹ng .Tõ c¸c ®¸m rèi nµy cã c¸c nh¸nh tíi thËn ,tuyÕn sinh dôc ,gan thËn ..Ngoµi ra cã c¸c nh¸nh ®i ®Õn trùc trµng bãng ®¸i ,
 2/ Ph©n hÖ ®èi giao c¶m .
 C¸c tÕ bµo thÇn kinh n»m trong trô n·o vµ trong ®o¹n cïng cña tuû sèng . ra khái thÇn kinh trung ­¬ng chóng tham gia vµo thµnh phÇn c¸c d©y thÇn kinnh n·o .hoÆc d©y tk tuû vµ tËn cïng ë c¸c h¹ch gÇn hoÆc nµm ngay trªn c¸c c¬ quan nh¬ khÝ qu¶n ,phæi .tim,thùc qu¶n...
Trong hµnh tuû cßn cã c¸c h¹ch ®èi giao c¶m tõ ®©y cã c¸c sîi thÇn kinh ®i tíi tuyÕn n­íc bät mang tai d­íi hµm d­íi l­ìi .
ë n·o g÷a cã c¸c sîi ®i ®Õn c¸c h¹ch mi m¾t , tõ mÝ m¾t cã c¸c sîi ®i tíi c¸c c¬ co ®ång tö vµ c¬ mÝ m¾t .
§o¹n cïng cña tuû sèng cã c¸c sîi ®i tíi c¸c c¬ tr¬n vµ tuyÕn tiªu ho¸ 
II/ Chøc n¨ng cña hÖ thÇn kinh sinh d­ìng .
HÖ tk sinh d­ìng thùc hiÖn chøc n¨ng ®iÒu hoµ ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan sinh d­ìng nh­ tim phæi ,d¹ dµy , gan ,ruét ...Nhê t¸c dông ®èi lËp cña phan hÖ giao c¶m vµ ®èi giao c¶m . VD d©y giao c¶m lµm tim ®Ëp nhanh nh­ng ®èi giao c¶m lai lµm tim ®Ëp chËm ..
HÖ tk sinh d­ìng còng t¸c ®éng lªn chøc n¨ng sinh d­ìng ë c¸c bé phËn cña thÇn kinh trung ­¬ng nhê nh÷ng sîi ph©n bè tíi tËn c¸c tÕ bµo tk n·o .
*********************************************************
Bµi 49 : C¬ quan ph©n tÝch thÞ gi¸c
I / CÊu t¹o cña cÇu m¾t .
 CÇu m¾t n»m trong hèc m¾t cña x­¬ng sä , phÝa ngoµi ®­îc b¶o vÖ bëi c¸c mÝ m¾t , l«ng mµy vµ l«ng mi nhê tuyÕn lÖ lu«n lu«n tiÕt n­íc m¾t lµm m¾t kh«ng bÞ kh« .
 CÇu m¾t gåm 3 líp : líp ngoµi cïng lµ mµng cøng cã nhiÖm vô b¶o vÖ phÇn trong cña m¾t . PhÝa tr­íc cña mµng cøng lµ mµng gi¸c trong suèt ®Ó ¸nh s¸ng ®i vµo trong cÇu m¾t : TiÕp ®Õn lµ líp mµng m¹ch cã nhiÒu m¹ch m¸u vµ c¸c tÕ bµo s¾c tè ®en t¹o thµnh mét phßng tèi trong m¾t cÇu . nlíp trong cïng lµ mµng l­íi , trong ®ã chøa tÕ bµo thô c¶m thÞ gi¸c bao gåm tb nãn vµ tb que 
 II/ CÊu t¹o cña mµng l­íi 
c¸c tÕ bµo nãn tiÕp nhËn c¸c kÝch thÝch as m¹nh vµ mµu s¾c . c¸c tb que cã kh¶ n¨ng tiÕp nhËn kÝch thÝch as yÕu gióp ta nh×n râ vÒ ban ®ªm .
C¸c tÕ bµo nãn tËp trung chñ yÕu ë ®iÓm vµng cµng xa ®iÓm vµng sè l­îng tÕ bµo nãn cµng it vµ chñ yÕu lµ c¸c tb que . H¬n n÷a th­êng mçi tb nãn liªn hÖ víi mét tb thÇn kinh thÞ gi¸c qua mét tb hai cùc , nyh­ng nhiÒu tb que míi liªn hÖ ®­îc víi mét tb thÇn kinh thÞ gi¸c . chÝnh v× vËy khi muèn quan s¸t mét vËt cho râ ph¶i h­íng trôc m¾t vÒ phÝa vËt quan s¸t ®Î ¶nh cña vËt hiÖn trªn ®iÓm vµng .
Cßn ®iÓm mï lµ n¬i ®i ra cña c¸c sîi trôc ,c¸c tb thÇn kinh thÞ gi¸c , kh«ng cã tb thô c¶m thÞ gi¸c nªn nÕu ¶nh cña vËt r¬i vµo ®ã sÏ kh«ng nh×n thÊy g× .nh­ vËy , sù ph©n tÝch còng x¶y ra ngay ë c¬ quan thô c¶m .
III/ Sù t¹o ¶nh ë mµng l­íi 
ta nh×n ®­îc vËt lµ do c¸c tia as ph¶n chiÕu tõ vËt ®i vµo tíi mµng l­íi qua mét hÖ thèng m«i tr­êng trong suèt gåm mµng gi¸c , thuû dÞch ,thÓ thuû tinh , dÞch thuû tinh 
L­îng as vµ trong phßng tèi cña cÇu m¾t nhiÒu hay Ýt lµ nhê lç ®ång tö ë mèng m¾t gi·n réng hay co hÑp 
Nhê kh¶ n¨ng ®iÒu tiÕt cña thÓ thuû tinh mÇ ta cã thÓ nh×n râ vËt ë xa còng nh­ gÇn . vËt cµng gÇn mÊ­t , thÓ thuû tinh cµng phång lªn ®Ó nh×n râ 
Khi c¸c tia as ph¶n chiÕu tõ vËt qua thÓ thuû tinh tíi mµng l­íi sÏ t¸c ®éng lªn c¸c tÕ bµo thô c¶m thÞ gi¸c lµm h­ng phÊn c¸c tb nµy vµ truyÒn tíi tb thÇn kinh thÞ gi¸c .xuÊt hiÖn luång tk theo d©y tk thÞ gi¸c vÒ vá n·o t­¬ng øng ë thuú chÈm cña ®¹i n·o cho ta c¶m nhËn vÒ h×nh ¶nh cña vËt .
******************************************
Bµi 50 : VÖ sinh m¾t
I/ C¸c tËt cña m¾t 
CËn thÞ lµ tËt mµ m¾t chØ cã kh¶ n¨ng nh×n gÇn .
ë ng­êi cËn thÞ khi nh×n nh­ ng­êi b×nh th­êng , ¶nh cña vËt th­êng ë phÝa tr­íc mµng l­íi , muèn cho ¶nh r¬i ®óng trªn mµng l­íi ®Ó nh×n râ ph¶i ®­a vËt l¹i gÇn h¬n .
Nguyªn nh©n cËn thÞ cã thÓ lµ tËt bÈm sinh do cÇu m¾t dµi , hoÆc do kh«ng gi÷ ®óng kho¶ng c¸ch trong vÖ sinh häc ®­êng lµm cho thÓ thuû tinh lu«n lu«n phång ,l©u dÇn mÊt kh¶ nang d·n 
C¸ch kh¾c phôc : muèn nh×n râ vËt ë kho¶ng c¸ch b×nh th­êng ph¶i ®eo kÝnh cËn ®Ó lµm gi¶m ®é héi tô, lµm cho ¶nh lïi vÒ mµng l­íi 
ViÔn thÞ lµ tËt mµ m¾t chØ cã kh¶ n¨ng nh×n xa 
Víi mét kho¶ng c¸ch nh­ ng­êi b×nh th­êng nh×n râ , th× ë ng­¬× viÔn thÞ ¶nh cña vËt th­êng hiÖn phÝa sau mµng l­íi , muèn nh×n râ ph¶i ®Èy vËt ra xa .
Nguyªn nh©n cã thÎ do cÇu m¸t ng¾n hoÆc ë ng­êi giµ thÓ thuû tinh bÞ l·o ho¸ , mÊt tÝnh ®µn håi ,ph«ng phång ®­îc .
 C¸ch kh¾c phôc : muèn nh×n râ vËt ë kho¶ng c¸ch b×nh th­êng, ph¶i t¨ng ®é héi tô ®Ó kÐo ¶nh cña vËt tõ phÝa sau vÒ ®óng mµng l­íi b»ng c¸ch ®eo thªm kÝnh l·o 
 3) Lo¹n thÞ 
 - M¾t lo¹n thÞ lµ do mµng gi¸c hay thÓ thuû tinh lßi kh«ng ®Ìu hoÆc m«i tr­êng trong suèt cña cÇu m¾t kh«ng ®ång nhÊt . M¾t lo¹n thÞ tr«ng nh÷ng vËt sai h¼n h×nh d¹ng ,hoÆc nh×n lu«n kh«ng râ . ch÷a m¾t lo¹n thÞ th× ph¶i ®eo mét laäi kÝnh riªng
II/ C¸c bÖnh cña m¾t 
 - §¸u m¾t hét : Lµ mmät bÖnh phæ biÕn do mét lo¹i vi rót g©y nªn, th­êng cã trong gi m¨t
Câu hỏi: 
1) So sánh tủy sống, trụ náo, bán cầu não về cấu tạo và chức năng?
2) Trình bày đặc điểm cấu tạo pguf hợp với chức năng của mắt?
3) Trình bày những đặc điểm cấu tạo phù hợp với chức năng tiếp nhận kích thích thính giác và cảm giác thăng bằng của tai ?
4) phản xạ là gì ? Giải thích và nêu ví dụ về phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện ? So sánh hai phản xạ trên ? vai trò của phản xạ trong đời sống ?
5) Trình bày thí dụ về phản xạ có điều kiện. Qua đó giải thích các điều kiện cần thiết để thành lập phản xạ có điều kiện ?
******************************************