Tiết 163: TỔNG KẾT PHẦN TẬP LÀM VĂN(Tiết 1)
A)Mục tiêu cần đạt:
-H/S ôn lại để nắm vững các kiểu văn bản đã học từ lớp 6 đến lớp 9, phân biệt và nhận biết sự kết hợp của các kiểu VB khi viết văn.
-H/S phân biệt kiểu VB và thể loại VH.
-Rèn kỹ năng đọc, cảm thụ các kiểu VB.
B)Chuẩn bị:
-G/V: Bài soạn; các kiểu VB, các phương thức biểu đạt ở lớp 6; ngữ liệu minh hoạ.
-H/S: Các yêu cầu chuẩn bị cho tiết tổng kết TLV đã nêu.
C) Tiến trình bài dạy:
TiÕt 163: tæng kÕt phÇn tËp lµm v¨n(TiÕt 1) A)Môc tiªu cÇn ®¹t: -H/S «n l¹i ®Ó n¾m v÷ng c¸c kiÓu v¨n b¶n ®· häc tõ líp 6 ®Õn líp 9, ph©n biÖt vµ nhËn biÕt sù kÕt hîp cña c¸c kiÓu VB khi viÕt v¨n. -H/S ph©n biÖt kiÓu VB vµ thÓ lo¹i VH. -RÌn kü n¨ng ®äc, c¶m thô c¸c kiÓu VB. B)ChuÈn bÞ: -G/V: Bµi so¹n; c¸c kiÓu VB, c¸c ph¬ng thøc biÓu ®¹t ë líp 6; ng÷ liÖu minh ho¹. -H/S: C¸c yªu cÇu chuÈn bÞ cho tiÕt tæng kÕt TLV ®· nªu. C) TiÕn tr×nh bµi d¹y: *Ho¹t ®éng 1. Khëi ®éng. 1)Tæ chøc: 2)KiÓm tra: -C¸c kiÓu VB ®· häc trong ch¬ng tr×nh THCS? øng víi c¸c ph¬ng thøc biÓu ®¹t ntn? -Nªu mét sè VD ®Ó minh ho¹? 3)Giíi thiÖu bµi: ®Sù cÇn thiÕt ph¶i hiÓu râ c¸c kiÓu VB, c¸c ph¬ng thøc biÓu ®¹t vµ sù kÕt hîp c¸c ph¬ng thøc ®ã trong 1 v¨n b¶n ntn? ®ã lµ nh÷ng yªu cÇu chÝnh cña tiÕt tæng kÕt TLV. *G/V: Giíi thiÖu sù cÇn thiÕt ph¶i hiÓu râ c¸c kiÓu VB vµ sù kÕt hîp c¸c P/T biÓu ®¹t. *Ho¹t ®éng 2. §äc – HiÓu v¨n b¶n -H/S ®äc b¶ng tæng kÕt trang 169 ?Sù kh¸c nhau cña c¸c kiÓu VB trªn? ?H·y nªu râ ph¬ng thøc biÓu ®¹t cña mçi kiÓu v¨n b¶n trªn? ?VÝ dô: +Môc ®Ých cña VB TS lµ g×? +Môc ®Ých cña VB nghÞ luËn lµ g×? +Môc ®Ých cña VB miªu t¶ lµ g×? ?C¸c kiÓu v¨n b¶n trªn cã thÓ thay thÕ cho nhay ®îc kh«ng? v× sao? ?C¸c ph¬ng thøc biÓu ®¹t cã thÓ phèi hîp thùc hiÖn trong mét v¨n b¶n ®îc kh«ng?V× sao? ?VÝ dô minh ho¹? (VÝ dô: TruyÖn ng¾n BÕn Quª - NguyÔn Minh Ch©u) (§Ìn chiÕu VD vÒ truyÖn ng¾n “BÕn Quª” ® viÖc kÕt hîp miªu t¶, biÓu c¶m qua c¸c c©u v¨n) ?KiÓu VB vµ thÓ lo¹i t¸c phÈm VH cã g× gièng vµ kh¸c nhau? (Gîi ý: Cã mÊy kiÓu VB?) (Cã mÊy thÓ lo¹i v¨n häc?) ?Cho VD cô thÓ? (§Ìn chiÕu c¸c ng÷ liÖu minh ho¹ VD:) ?KiÓu VBTS vµ thÓ lo¹i VH tù sù kh¸c nhau ntn? (Gîi ý: VBTS ®îc thÓ hiÖn trong VH, trong lo¹i h×nh nµo kh¸c n÷a?) (ThÓ lo¹i VH tù sù chØ thÓ hiÖn trong tac phÈm VH nµo?) ?KiÓu VB biÓu c¶m vµ thÓ lo¹i VH tr÷ t×nh gièng vµ kh¸c nhau ntn? ?Nªu ®Æc ®iÓm cña thÓ lo¹i VH tr÷ t×nh? ?Cho VD minh ho¹? (Gîi ý v¨n xu«i biÓu c¶m (tuú bót) cã lµ VH tr÷ t×nh kh«ng?) ?Sù kÕt hîp ®ã cÇn ë møc ®é nµo? ?T¹i sao l¹i nh vËy? ?Cho vÝ dô minh ho¹? I)C¸c kiÓu v¨n b¶n ®· häc trong ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n THCS *§äc b¶ng tæng kÕt vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái. 1)Sù kh¸c nhau cña c¸c kiÓu v¨n b¶n: -Kh¸c nhau vÒ ph¬ng thøc biÓu ®¹t bao gåm: Môc ®Ých, c¸c yÕu tè, c¸c ph¬ng ph¸p, c¸ch thøc, ng«n tõ. -VÝ dô: KiÓu v¨n b¶n tù sù Lµ tr×nh bµy diÔn biÕn sù viÖc (sù kiÖn) biÓu lé ý nghÜa. Kh¸c víi kiÓu v¨n b¶n miªu t¶ lµ t¸i hiÖn l¹i sù vËt, sù viÖc, hiÖn tîng lµm râ tÝnh chÊt, thuéc tÝnh... 2)C¸c kiÓu v¨n b¶n cã thÓ thay thÕ cho nhau ®îc hay kh«ng? v× sao? C¸c kiÓu v¨n b¶n kh«ng thÓ thay thÕ cho nhau ®îc – v× mçi kiÓu v¨n b¶n sö dông mét ph¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh víi môc ®Ých kh¸c nhau. 3)C¸c ph¬ng thøc biÓu ®¹t trªn cã thÓ phèi hîp ®îc víi nhau trong mét v¨n b¶n cô thÓ hay kh«ng?v× sao? Nªu mét vÝ dô minh ho¹. -C¸c ph¬ng thøc biÓu ®¹t cã thÓ kÕt hîp víi nhau trong mét v¨n b¶n v× kh«ng cã mét v¨n b¶n nµo sö dông ®¬n ®éc mét ph¬ng thøc biÓu ®¹t; cã kÕt hîp míi t¨ng ®îc hiÖu qu¶ diÔn ®¹t. VÝ dô: TruyÖn ng¾n “BÕn Quª” (NguyÔn Minh Ch©u) -Ph¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh: Tù sù, kiÓu v¨n b¶n tù sù nhng t¸c gi¶ ®· kÕt hîp nhiÒu ph¬ng thøc biÓu ®¹t kh¸c nh: Miªu t¶, biÓu c¶m ®Ó lµm râ t×nh c¶m , c¶m xóc cña nh©n vËt NhÜ trong truyÖn. 4)KiÓu v¨n b¶n vµ h×nh thøc thÓ hiÖn, thÓ lo¹i t¸c phÈm VH cã g× gièng nhau vµ kh¸c nhau. -KiÓu v¨n b¶n: Cã 6 kiÓu v¨n b¶n øng víi 6 ph¬ng thøc biÓu ®¹t . -ThÓ lo¹i VH: TruyÖn (Tù sù); Th¬ (Tr÷ t×nh); KÝ, KÞch... +Gièng nhau: Trong kiÓu v¨n b¶n ®· thÓ hiÖn ®îc thÓ lo¹i. +Kh¸c nhau: ThÓ lo¹i VH lµ xÐt ®Õn nh÷ng d¹ng thÓ cô thÓ cña mét t¸c phÈm VH, víi ph¹m vi hÑp h¬n. 5)Sù kh¸c nhau: -V¨n b¶n tù sù: §îc thÓ hiÖn trong VH lµ truyÖn; §îc thÓ hiÖn trong b¶n tin (Têng thuËt)... -ThÓ lo¹i v¨n häc tù sù chØ cã thÓ lµ truyÖn (TruyÖn ng¾n, truyÖn dµi) 6)Gièng nhau vµ kh¸c nhau +Gièng nhau: §Òu ®îc thÓ hiÖn râ yÕu tè biÓu c¶m. +Kh¸c nhau: KiÓu v¨n b¶n biÓu c¶m nãi râ vÒ ph¬ng thøc biÓu ®¹t, môc ®Ých. ThÓ lo¹i v¨n häc tr÷ t×nh: Nãi râ vÒ lo¹i thª VH nh th¬ tr÷ t×nh, v¨n xu«i tr÷ t×nh (tuú bót) VÝ dô: Tuú bót: Mïa xu©n cña t«i Vò B»ng VÝ dô: C¸c bµi th¬ hiÖn ®¹i. 7)T¸c phÈm nghÞ luËn cã cÇn yÕu tè thuyÕt minh, miªu t¶, tù sù CÇn ë møc ®é võa ®ñ ®Ó lµm râ yªu cÇu nghÞ luËn; Ph¬ng thøc chÝnh vÉn lµ nghÞ luËn. *Ho¹t ®éng 3. luyÖn tËp *Yªu cÇu luyÖn tËp ë tiÕt 1 (3 yªu cÇu) +Chó ý: ViÖc lÊy VD minh ho¹ ë c¸c VB ®· häc thÓ hiÖn râ viÖc tÝch hîp. -C¸c kiÓu v¨n b¶n vµ ph¬ng thøc biÓu ®¹t? -T¹i sao ph¶i cã sù kÕt hîp c¸c ph¬ng thøc biÓu ®¹t trong mét VB? -LÊy vÝ dô: Mét v¨n b¶n tù sù, nghÞ luËn cã sù kÕt hîp nhiÒu ph¬ng thøc biÓu ®¹t? *Ho¹t ®éng 4. cñng cè – dÆn dß *Yªu cÇu vÒ nhµ: +ChuÈn bÞ cho tiÕt 2 ®Chó trong c¸c kiÓu VB träng t©m. -KiÓm tra c¸c néi dung cña tiÕt tæng kÕt vµ phÇn luyÖn tËp. -VÒ nhµ: T×m hiÓu tiÕp phÇn II, III cho tiÕt 2, chó ý c¸c kiÓu VB träng t©m. TiÕt 164: tæng kÕt phÇn tËp lµm v¨n (TiÕt 2) A)Môc tiªu cÇn ®¹t: -H/S «n l¹i ®Ó n¾m v÷ng c¸c kiÓu v¨n b¶n ®· häc tõ líp 6 ®Õn líp 9, sù kÕt hîp trong lµm bµi. -TiÕp tôc t×m hiÓu phÇn cßn l¹i vÒ yªu cÇu tæng kÕt trong SGK. -ThÓ hiÖn râ viÖc tÝch hîp, n©ng cao n¨ng lùc §äc, c¶m thô, viÕt c¸c kiÓu VB B)ChuÈn bÞ: -G/V: Bµi so¹n; c¸c ng÷ liÖu minh ho¹, ®Ìn chiÕu. -H/S: Häc bµi ë tiÕt 1, chuÈn bÞ cho tiÕt 2 nh ®· yªu cÇu. C) TiÕn tr×nh bµi d¹y: *Ho¹t ®éng 1. Khëi ®éng. 1)Tæ chøc: 2)KiÓm tra: -C¸c néi dung ®· TK ë tiÕt 1 (7 néi dung + vÝ dô minh ho¹) 3)Giíi thiÖu bµi: C¸c néi dung cßn l¹i ë tiÕt 2 ®Ó hoµn thµnh viÖc TK TLV ë líp 9. *Ho¹t ®éng 2. bµi míi ?PhÇn v¨n vµ TLV cã mèi quan hÖ víi nhau ntn? ?H·y nªu VD cho thÊy mèi quan hÖ ®ã trong ch¬ng tr×nh ®· häc? (VÝ dô: V¨n b¶n: ý nghÜa v¨n ch¬ng – Hoµi Thanh) ?PhÇn TV cã qh ntn? víi phÇn vµ TLV? ?ViÖc bæ sung vµ qh chÆt chÏ ntn? ?Cho VD cô thÓ? (VÝ dô: TruyÖn ng¾n; vÝ dô mét v¨n b¶n nghÞ lu©n, mét v¨n b¶n thuyÕt minh...). *G/V: Chó ý: §©y lµ yªu cÇu tÝch hîp ngang trong m«n Ng÷ v¨n. *Yªu cÇu cña môc III: Ph¸t vÊn, ®µm tho¹i ®Ó lµm râ c¸c môc 1,2,3. ?§Ých biÓu ®¹t cña 3 kiÓu VB ®ã lµ g×? ?C¸c ph¬ng ph¸p thêng dïng trong VB thuyÕt minh? (So s¸nh, nªu sè liÖu, nªu kh¸i niÖm, ph©n tÝch, tæng hîp...). ?V¨n b¶n TS thêng kÕt hîp c¸c yÕu tè nghÞ luËn, miªu t¶, biÓu c¶m? V× sao? ?Ng«n ng÷, lêi v¨n trong mçi kiÓu VB trªn ntn? ?Yªu cÇu ®èi víi luËn ®iÓm; luËn cø, lËp luËn trong v¨n nghÞ luËn? +M¹nh l¹c, râ rµng +ChÆt chÏ +S¸t thùc. I)PhÇn TLV trong ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n THCS: 1)PhÇn v¨n vµ TLV cã mèi quan hÖ rÊt chÆt chÏ lu«n bæ sung cho nhau: Gióp viÖc häc v¨n ®¹t hiÖu qu¶. V¨n b¶n lµ ng÷ liÖu ®Ó minh ho¹ cho c¸c kiÓu v¨n b¶n, lµm râ ph¬ng ph¸p kÕt cÊu, c¸ch thøc diÔn ®¹t. ®Gióp cho häc sinh häc tËp ®îc c¸ch viÕt TLV. -VÝ dô: V¨n b¶n : “ý nghÜa v¨n ch¬ng” cña t¸c gi¶ Hoµi Thanh gióp cho viÖc viÕt TLV nghÞ luËn rÊt cã hiÖu qu¶. 2)PhÇn TiÕng ViÖt cã quan hÖ nh thÕ nµo víi phÇn V¨n vµ TLV? Nªu VD chøng minh: -Cã quan hÖ rÊt chÆt chÏ bæ sung kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng gi÷a c¸c phÇn. -VÝ dô: C¸c kiÕn thøc vÒ c©u, vÒ tõ lo¹i, vÒ thµnh phÇn c©u, c¸c kiÕn thøc vÒ tõ, kh¶ n¨ng cña tõ TiÕng viÖt ... gióp cho biÓu ®¹t vµ biÓu c¶m v¨n b¶n, gióp cho viÖc sö dông khi viÕt TLV. -VÝ dô cô thÓ: TruyÖn ng¾n:”Nh÷ng ng«i sao xa x«i” (Lª Minh Khuª) III)C¸c kiÓu v¨n b¶n träng t©m: 1)V¨n b¶n thuyÕt minh: -§Ých biÓu ®¹t -Yªu cÇu chuÈn bÞ ®Ó lµm ®îc VB thuyÕt minh. -C¸c ph¬ng ph¸p thêng dïng trong VB thuyÕt minh. -Ng«n ng÷ trong VB thuyÕt minh. 2)V¨n b¶n tù sù: -§Ých biÓu ®¹t -C¸c yÕu tè t¹o thµnh v¨n b¶n tù sù. -Thêng kÕt hîp víi c¸c yÕu tè miªu t¶, nghÞ luËn, biÓu c¶m. ®T¸c dông: Sinh ®éng, chÆt chÏ, cã søc truyÒn c¶m. -Ng«n ng÷ trong v¨n b¶n tù sù 3)V¨n b¶n nghÞ luËn: -§Ých biÓu ®¹t. -C¸c yÕu tè t¹o thµnh VB nghÞ luËn -Yªu cÇu ®èi víi luËn ®iÓm, luËn cø vµ lËp luËn. -Nªu dµn bµi chung cho 4 d¹ng nghÞ luËn ®· häc ë kú II líp 9. *Ho¹t ®éng 3. luyÖn tËp *LuyÖn tËp ë tiÕt 2 ?ViÖc tÝch hîp ë c¸c phÇn v¨n, TiÕng ViÖt, TLV trong m«n N.V ntn? cho VD minh ho¹. ?C¸c kiÓu VB träng t©m? -ViÖc tÝch hîp khi häc m«n ng÷ v¨n ë líp 9. -C¸c kiÓu VB träng t©m. -Lµm dµn bµi cho v¨n nghÞ luËn, vÊn ®Ò x· héi, vÊn ®Ò VH. *Ho¹t ®éng 4. cñng cè – dÆn dß (KiÓm tra phÇn luyÖn tËp) ?Lµm dµn bµi chung cho 4 d¹ng nghÞ luËn ®· häc ë líp 9 (§Ìn chiÕu néi dung nµy sau khi cho H/S luyÖn tËp) *G/V nªu: Y/C vÒ nhµ (3 yªu cÇu) *VÒ nhµ: -Häc bµi theo yªu cÇu tæng kÕt ë 2 tiÕt -Lµm dµn bµi cho 4 bµi v¨n cô thÓ cho 4 d¹ng bµi NL ®· häc ë líp 9. -§äc c¸c bµi v¨n tham kh¶o vÒ thuyÕt minh, tù sù, nghÞ luËn Thø 3, ngµy 04/05/2010 TiÕt 165: t«i vµ chóng ta (TiÕt 1) (TrÝch c¶nh ba) Lu Quang Vò A)Môc tiªu cÇn ®¹t: -H/S hiÓu ®îc phÇn nµo tÝnh c¸ch cña nh©n vËt tiªu biÓu Hoµng ViÖt, NguyÔn ChÝnh, tõ ®ã thÊy ®îc cuéc ®Êu tranh gay g¾t gi÷a nh÷ng con ngêi m¹nh d¹n ®æi míi, cã tinh thÇn d¸m nghÜ, d¸m lµm, d¸m chÞu tr¸ch nhiÖm víi nh÷ng kÎ mang t tëng b¶o thñ, l¹c hËu trong sù chuyÓn m×nh m¹nh mÏ cña XH ta. -HiÓu thªm vÒ ®Æc ®iÓm cña thÓ lo¹i kÞch: C¸ch t¹o t×nh huèng, ph¸t triÓn m©u thuÉn, diÔn t¶ hµnh ®éng, ng«n ng÷. B)ChuÈn bÞ: -G/V: Bµi so¹n; ch©n dung nhµ viÕt kÞch; bèi c¶nh XH; kinh tÕ ®Êt níc ta nh÷ng n¨m sau 1975. -H/S: §äc, t×m hiÓu ®o¹n trÝch cña vë kÞch. C) TiÕn tr×nh bµi d¹y: *Ho¹t ®éng 1. 1)Tæ chøc: 2)KiÓm tra: -Ph©n tÝch râ xung ®ét kÞch, hµnh ®éng kÞch trong ®o¹n trÝch häc vë kÞch B¾c S¬n. NguyÔn Huy Tëng. -T©m Tr¹ng, hµnh ®éng cña nh©n vËt Th¬m? 3)Giíi thiÖu bµi: -Giíi thiÖu vÒ TG Lu Quang Vò; Vë kÞch T«i vµ Chóng Ta. -Chó ý tíi hoµn c¶nh, thêi ®iÓm s¸ng t¸c vë kÞch. -§o¹n trÝch häc lµ c¶nh ba cña vë kÞch. *Giíi thiÖu: Vë kÞch gåm 9 c¶nh, §o¹n trÝch häc lµ c¶nh 3; VÞ trÝ cña ®o¹n trÝch häc trong vë kÞch. *Ho¹t ®éng 2. §äc- hiÓu chó thÝch Qua chó thÝch sgk em biÕt thªm ®iÒu g× vÒ t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm ? GV cho hs t×m hiÓu sgk +GV nªu yªu cÇu ®äc, ph©n c«ng HS ®äc c¸c vai nh©n vËt vµ lêi dÉn. Chó ý lêi ®èi tho¹i cña Hoµng ViÖt: tù tin, b×nh tÜnh, c¬ng quyÕt; Lª S¬n: giäng rôt rÌ, lóng tóng, sau b¾t ®Çu ch¾c ch¾n, tù tin h¬n; NguyÔn ChÝnh; ngät nh¹t, thñ ®o¹n, võa tá ra th«ng c¶m võa cã vÎ ®e do¹; giäng qu¶n ®èc Tr¬ng ng¹c nhiªn, hèt ho¶ng vµ sî h·i... *PhÇn bè côc: Y/C H/S tr¶ lêi ?C¸c nh©n vËt tham gia lµ ai? ?Néi dung c¬ b¶n ®îc thÓ hiÖn lµ g×? ?Toµn bé vë kÞch cã mÊy c¶nh? ®©y lµ c¶nh thø mÊy? *PhÇn ph©n tÝch: ?VÊn ®Ò c¬ b¶n ®Æt ra lµ g×? ?ý nghÜa ®èi víi XH níc ta lóc bÊy giê? ?Theo em ngµy nay cßn gi¸ trÞ nh thÓ nµo? (G/V gîi ý: Nªu l¹i hoµn c¶nh ra ®êi cña TP; XH níc ta lóc bÊy giê; sù ®Êu tranh gay g¾n trong sù chuyÓn m×nh m¹nh mÏ cña XH) ?Sù viÖc cô thÓ diÔn ra ë xÝ nghiÖp ®· t¹o thµnh t×nh huèng kÞch ntn? ?Nh©n vËt thÓ hiÖn râ t×nh huèng kÞch vµ t¹o ra nh÷ng m©u thuÉn c¬ b¶n ®ã lµ ai? ?T×nh huèng kÞch ngµy cµng c¨ng th¼ng thÓ hiÖn râ sù p ... g lêi mêi gäi cña nh÷ng ngêi sèng trªn m©y vµ trong sãng. T×nh c¶m víi mÑ, søc m¹nh cña t×nh mÉu tö ®· kÐo t©m hån phiªu lu cña em vÒ víi cuéc sèng, vÒ víi mÑ. II.Tr¶ bµi cho H/S: §äc ®iÓm vµ cho häc sinh nhËn xÐt bµi lµm cña m×nh so víi yªu cÇu ®¸p ¸n ®· nªu. Söa nh÷ng lçi cßn m¾c trong bµi KT. III.Gi¶i ®¸p nh÷ng th¾c m¾c cña H/S (NÕu cã). *Ho¹t ®éng 3. luyÖn tËp G/V: Nªu yªu cÇu phÇn luyÖn tËp. (Yªu cÇu ch÷a lçi ®· m¾c) -Yªu cÇu cña bµi KT -G/V KT phÇn ch÷a bµi cña H/S nh÷ng lçi cßn m¾c lµ g×. *Ho¹t ®éng 4. cñng cè – dÆn dß G/Vnªu Y/C vÒ nhµ (3 yªu cÇu) +Chó ý: NghÞ luËn vÒ nh÷ng t¸c phÈm VH hiÖn ®¹i VN. -Häc l¹i c¸c bµi «n tËp vÒ V¨n, TiÕng ViÖt vµ TLV ë SGK NV9 kú II. -TËp viÕt c¸c bµi v¨n theo 4 d¹ng nghÞ luËn ®· häc ë líp 9. -Häc thuéc lßng c¸c bµi th¬ hiÖn ®¹i VN; tãm t¾t ®îc nh÷ng t¸c phÈm truyÖn hiÖn ®¹i VN. §Ò kiÓm tra v¨n (phÇn th¬) –tiÕt 129 PhÇn tr¾c nghiÖm: 1.H×nh ¶nh c©y tre vµ h×nh ¶nh mÆt trêi trong bµi ViÕng l¨ng B¸c lµ h×nh ¶nh g×? A.T¶ thùc. B.So s¸nh C.¢n dô D.Ho¸n dô E. Tîng trng 2. Giät long lanh trong bµi Mïa xu©n nho nhá lµ giät g×? A. Ma xu©n B.S¬ng sím C.¢m thanh tiÕng chim chiÒn chiÖn D. Tëng tîng cña nhµ th¬ 3.Em bÐ trong bµi M©y vµ sãng kh«ng ®i theo nh÷ng ngêi xa l¹ trªn m©y, trong sãng lµ v× sao? A.BÐ cha biÕt b¬i, bÐ kh«ng biÕt bay B. BÐ sî xa nhµ v× bÐ cßn nhá qu¸ C.BÐ th¬ng yªu mÑ, kh«ng muèn lµm mÑ buån 4. Con cß trong bµi Con cß lµ h×nh ¶nh g×? A. Cß con- H×nh ¶nh Èn dô cho con B.Cß mÑ- H×nh ¶nh Èn dô cho ngêi mÑ C.Cuéc ®êi- H×nh ¶nh quª h¬ng D. C¶ ba ý trªn 5.NÐt ®Ëm ®µ phong vÞ HuÕ trong bµi th¬ Mïa xu©n nho nhá ®îc thÓ hiÖn ë ®©u? A.H×nh ¶nh, mµu s¾c: dßng s«ng xanh, b«ng hoa tÝm biÕc. B.¢m thanh, ca nh¹c d©n gian: Nam ai, Nam b×nh, nhÞp ph¸ch tiÒn C.NhÞp ®iÖu, giäng ®iÖu trong thÓ th¬ 5 ch÷, khi khoan thai dÞu dµng, khi hèi h¶ khÈn tr¬ng. D. C¶ 3 ý trªn. 6. ChÐp nh÷ng c©u ca dao nãi vÒ con cß mµ ChÕ Lan Viªn ®· vËn dông s¸ng t¹o ®Ó viÕt bµi th¬ Con cß. PhÇn tù luËn: Theo em c¸i hay vµ vÎ ®Ñp cña hai cÆp c©u th¬ sau: “ Cã ®¸m m©y mïa h¹ V¾t nöa m×nh sang thu” “SÊm còng bít bÊt ngê Trªn hµng c©y ®øng tuæi” lµ ë ®©u? ViÕt mét ®o¹n v¨n kho¶ng mét trang giÊy tr×nh bµy ý kiÕn cña m×nh. KiÓm tra v¨n (phÇn truyÖn)-tiÕt 155 ******************* I-C©u hái: A.PhÇn tr¾c nghiÖm Chän ph¬ng ¸n ®óng. +C©u 1: Trong c¸c truyÖn sau truyÖn nµo cã nh©n vËt kÓ chuyÖn ë ng«i thø nhÊt -Lµng -LÆng lÏ Sa Pa -ChiÕc lîc ngµ -BÕn quª -Nh÷ng ng«i sao xa x«i +C©u 2: Dßng nµo sau ®©y nªu ®óng vÒ t¸c gi¶ vµ thêi ®iÓm s¸ng t¸c cña truyÖn ng¾n BÕn quª A:T« Hoµi sau 1975 B:NguyÔn Kh¶i 1954-1975 C:NguyÔn Minh Ch©u: Kh¸ng chiÕn chèng Mü D:NguyÔn Minh Ch©u: Sau 1975 +C©u 3: Nh©n vËt NhÜ trong truyÖn BÕn quª c¶m nhËn ®iÒu g× vÒ Liªn, ngêi vî cña anh? A: TÇn t¶o chÞu ®ùng hy sinh B: Th«ng minh C: Gi¶n dÞ , ®¶m ®ang D: C¶ A, B, C +C©u 4: §Æc ®iÓm næi bËt nhÊt vÒ nghÖ thuËt cña truyÖn ng¾n: “BÕn quª” A: X©y dùng t×nh huèng truyÖn ®éc ®¸o B: Miªu t¶ t©m tr¹ng nh©n vËt C: Ngêi kÓ chuyÖn D: S¸ng t¹o nh÷ng h×nh ¶nh giµu nghÜa biÓu tîng +C©u 5: Trong truyÖn ng¾n: “Nh÷ng ng«i sao xa x«i” viÕt vÒ mÊy nh©n vËt n÷: A: 2 C: 4 B: 3 D: 5 B.PhÇn tù luËn: +C©u 1: Ph©n tÝch c¶m xócvµ suy nghÜ cña nh©n vËt NhÜ trong phÇn trÝch häc cña truyÖn “BÕn quª”. Qua ®ã NguyÔn Minh Ch©u muèn göi g¾m triÕt lÝ g× vÒ cuéc ®êi con ngêi? +C©u 2: C¶m nghÜ cña em vÒ h×nh ¶nh thÕ hÖ trÎ trong thêi kh¸ng chiÕn chèng Mü qua c¸c nh©n vËt n÷ thanh niªn “Nh÷ng ng«i sao xa x«i” cña Lª Minh Khuª. Hä vµ tªn: Líp......... KiÓm tra tiÕng viÖt -tiÕt 157 ******************* I-C©u hái 1-T×m khëi ng÷ trong c©u sau vµ viÕt l¹i thµnh c©u kh«ng cã khëi ng÷ -Cßn m¾t t«i th× c¸c anh l¸i xe b¶o: “C« cã c¸i nh×n sao mµ xa x¨m” (Lª Minh Khuª - Nh÷ng ng«i sao xa x«i) 2-Nªu râ sù liªn kÕt vÒ néi dung, vÒ h×nh thøc gi÷a c¸c c©u trong mét ®o¹n v¨n còng nh liªn kÕt gi÷a c¸c ®o¹n trong mét v¨n b¶n. 3-ChØ ra phÐp lÆp tõ ng÷ vµ phÐp thÕ ®Ó liªn kÕt c©u trong ®o¹n v¨n trÝch sau ®©y: -“Ho¹ sÜ nµo còng ®Õn Sa Pa! ë ®©y tha hå vÏ. T«i ®i ®êng nµy ba m¬i hai n¨m.Tríc c¸ch m¹ng th¸ng T¸m, t«i chë lªn chë vÒ m·i nhiÒu ho¹ sÜ nh b¸c ho¹ sÜ T« Ngäc V©n nµy, ho¹ sÜ Hoµng KiÖt nµy...” (NguyÔn Thµnh Long; LÆng lÏ Sa Pa) 4-ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n giíi thiÖu truyÖn ng¾n BÕn quª cña NguyÔn Minh Ch©u cã dïng khëi ng÷ vµ dïng c©u chøa thµnh phÇn t×nh th¸i. Bµi lµm Thø 7, Ngµy 29/05/2010 ¤n tËp TiÕng ViÖt A. Môc tiªu bµi d¹y: - Gióp h/s n¾m v÷ng 1 sè néi dung phÇn tiÕng viÖt ®· häc ë k× I (c¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i, xng h« trong héi tho¹i, c¸ch dÉn trùc tiÕp, c¸ch dÉn gi¸n tiÕp) - H/s vËn dông kÜ thuËt vµo lµm 1 sè bµi tËp B. ChuÈn bÞ: - b¶ng phô C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: * æn ®Þnh *KiÓm tra: KÓ tªn c¸c p/c héi tho¹i em ®· häc ThÕ nµo lµ xng h« trong héi tho¹i? ThÕ nµo lµ c¸ch dÉn trùc tiÕp, c¸ch dÉn gi¸n tiÕp * Bµi míi: A. ¤n tËp lÝ thuyÕt I. C¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i: * C¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i ®· häc VD (b¶ng phô) a. P/c vÒ lîng: Khi giao tiÕp cÇn nãi cho cã néi dung - ND cña lêi nãi ph¶i ®óng yªu cÇu cña cuéc giao tiÕp, kh«ng thiÕu, kh«ng thõa. VD: Hái: Anh ®· ¨n c¬m cha? Tr¶ lêi: - T«i ®· ¨n c¬m råi (®óng giao tiÕp p/c vÒ lîng) - Tõ lóc t«i ®i chî vÒ, t«i vÉn cha ¨n c¬m (Sai p/c vÒ lîng) b. P/c vÒ chÊt: Khi giao tiÕp ®õng nãi nh÷ng ®iÒu mµ m×nh kh«ng tin lµ ®óng vµ kh«ng cã b»ng chøng x¸c thùc. VD: - Con bß to b»ng con tr©u (®óng p/c vÒ chÊt) - Con bß to b»ng con voi (sai p/c vÒ lîng) c. P/c quan hÖ - Khi giao tiÕp cÇn nãi ®óng vµo ®Ò tµi giao tiÕp, tr¸nh nãi l¹c ®Ò VD: Hái - Anh ®i ®©u ®Êy? Tr¶ lêi - T«i ®i ch¬i (b¬i) (®óng p/c quan hÖ) - Con mÌo ®en ®· chÕt (sai p/c quan hÖ) d. P/c c¸ch thøc - Khi giao tiÕp cÇn chó ý nãi ng¾n gän, rµnh m¹ch tr¸nh nãi m¬ hå VD: Con cã ¨n qu¶ t¸o mÑ ®Ó trªn bµn kh«ng? ® 2 c¸ch hiÓu: 1 - Con cã thÝch ¨n qu¶ t¸o mµ mÑ ®Ó trªn bµn kh«ng? 2 - Con cã ¨n vông qu¶ t¸o mµ mÑ ®Ó trªn bµn kh«ng? ® CÇn trän 1 trong 2 c¸ch hiÓu trªn e. P/c lÞch sù: - Khi giao tiÕp cÇn tÕ nhÞ vµ t«n träng ngêi kh¸c VD: Hái - Anh lµm ¬n cho t«i hái ®êng ra ga H¶i D¬ng ®i lèi nµo ? Tr¶ lêi - B¸c ®i ®Õn ng· s¸u sau ®ã rÏ tay ph¶i lµ tíi ®Êy ¹ (®óng p/c lÞch sù) Tíi ng· s¸u rÏ ph¶i ( cha ®óng p/c lÞch sù) II. Xng h« trong héi tho¹i 1. Kh¸i niÖm: Ngêi nãi cÇn c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm cña t×nh huèng giao tiÕp ®Ó xng h« cho thÝch hîp 2. VÝ dô: - §èi víi ngêi trªn: b¸c - ch¸u, anh - em, chÞ - em - §èi víi b¹n bÌ: b¹n - tí, cËu - tí, nam - m×nh (t«i) - Trong héi nghÞ, trong líp: b¹n - t«i, c¸c b¹n - chóng t«i III. C¸ch dÉn trùc tiÕp vµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp 1. C¸ch dÉn trùc tiÕp: lµ nh¾c l¹i nguyªn vÑn lêi nãi hay ý nghÜ mäi ngêi hoÆc nh©n vËt lêi dÉn ®îc ®Æt trong dÊu " " VD: Nhµ th¬ Ên §é Tago nãi r»ng : Gi¸o dôc mét ngêi ®µn «ng ®îc mét ngêi ®µn «ng, gi¸o dôc mét ngêi ®µn bµ ®îc mét gia ®×nh, gi¸o dôc mét ngêi thÇy ®îc c¶ mét x· héi" 2. C¸ch dÉn gi¸n tiÕp: Lµ thuËt l¹i lêi nãi hay ý nghÜ cña ngêi hoÆc cã ®iÒu chØnh cho thÝch hîp. Lêi dÉn gi¸n tiÕp kh«ng ®Æt trong dÊu " " VD: Khi bµn vÒ gi¸o dôc, nhµ th¬ Tago, ngêi Ên §é cho r»ng gi¸o dôc mét ngêi ®µn «ng ®îc mét ngêi ®µn «ng, gi¸o dôc mét ngêi ®µn bµ ®îc mét gia ®×nh cßn nÕu gi¸o dôc mét ngêi thÇy ®îc c¶ mét x· héi. VD 2: Yªu cÇu häc sinh chuyÓn tõ LDTT sang LDGT Trong truyªn ng¾n Lµng cña Kim L©n : Nh©n vËt «ng Hai ®· nãi r»ng: " Lµng th× yªu thËt nhng lµng theo T©y mÊt råi th× ph¶i thï " H/s tù chuyÓn rót ra nhËn xÐt. IV. LuyÖn tËp: 1. Bµi tËp a. ChuyÓn lêi ®èi tho¹i thµnh lêi dÉn gi¸n tiÕp. - Vua Quang Trung hái NguyÔn ThiÕp lµ qu©n Thanh sang ®¸nh, nÕu nhµ vua ®em binh ra chèng cù th× kh¶ n¨ng thua hay th¾ng nh thÕ nµo. NguyÔn ThiÕp tr¶ lêi r»ng bÊy giê trong níc trèng kh«ng, lßng ngêi tan r·, qu©n Thanh ë xa tíi, kh«ng biÕt t×nh h×nh qu©n ta yÕu hay m¹nh, kh«ng hiÓu râ thÕ nªn ®¸nh nªn r· ra sao, vua Quang Trung ra B¾c kh«ng qu¸ 10 ngµy qu©n Thanh sÏ bÞ dÑp tan. b. NhËn xÐt: * Trong lêi tho¹i nguyªn v¨n - Vua Quang Trung xng "T«i" (ng«i thø nhÊt) - NguyÔn ThiÕp gäi vua Quang Trung lµ "Chóa c«ng " (ng«i thø 2) Bµi tËp 2 H·y kÓ 1 t×nh huèng giao tiÕp mµ trong ®ã cã mét hoÆc 1 sè ph¬ng ch©m héi tho¹i nµo ®ã kh«ng ®îc tu©n thñ. * Trong lêi dÉn gi¸n tiÕp - Ngêi kÓ gäi vua Quang Trung lµ nhµ vua, vua Quang Trung (ng«i thø 3) Trong giê vËt lÝ, thÇy gi¸o hái 1 häc sinh ®ang nh×n qua cöa sæ. - Em cho thÇy biÕt sãng lµ g×? Häc sinh giËt m×nh bÌn tr¶ lêi: - Tha thÇy, " Sãng " lµ bµi th¬ cña Xu©n Quúnh ¹! (Vi ph¹m p/c quan hÖ) Bµi tËp 3. " Xng khiªm h« t«n" nghÜa lµ g×? VD? - Khi xng h«, ngêi nãi tù xng m×nh mét c¸ch khiªm nhêng lµ xng khiªm, gäi ngêi ®èi tho¹i 1 c¸ch t«n kÝnh ;lµ "h« t«n" VD: Nhµ vua xng " qu¶ nh©n" (ngêi kÐm cái, thÓ hiÖn sù khiªm tèn) gäi c¸c nhµ s lµ "cao t¨ng" ®Ó thÓ hiÖn sù t«n kÝnh. Bµi tËp4: C©u 1 (3 ®) a) C©u tr¶ lêi cña M· Gi¸m Sinh trong nh÷ng c©u th¬ sau vi ph¹m ph¬ng ch©m héi tho¹i nµo? T¹i sao? Hái tªn r»ng "M· Gi¸m Sinh" Hái quª r»ng: " HuyÖn L©m Thanh còng gÇn" b) C©u th¬ ®· sö dông c¸ch dÉn trùc tiÕp hay c¸ch dÉn gi¸n tiÕp? DÊu hiÖu nµo gióp em nhËn ra? a) Nh©n vËt M· Gi¸m Sinh ®· vi ph¹m "ph¬ng ch©m lÞch sù" thÓ hiÖn ë c¸ch tr¶ lêi céc lèc. (1,5 ®) b) C©u th¬ ®· sö dông c¸ch dÉn trùc tiÕp DÊu hiÖu: Lêi dÉn sau tõ "r»ng", sau dÊu: ®Æt trong (1,5®) C©u 2 (3 ®iÓm) C©u th¬: " MÆt trêi cña b¾p th× n»m trªn ®åi MÆt trêi cña mÑ con n»m trªn lng" Sö dông biÖn ph¸p tu tõ nµo? Ph©n tÝch t¸c dông cña biÖn ph¸p tu tõ ®ã. - ChØ ra nghÖ thuËt Èn dô(1 ®) - T¸c dông (2®) - So s¸nh mÆt trêi víi ®øa con ngÇm ý nhÊn m¹nh ®øa con lµ niÒm vui, niÒm h¹nh phóc, nguån ¸nh s¸ng soi räi cuéc ®êi bµ mÑ Tµ-«i, gióp mÑ vît qua mäi gian khæ, khã kh¨n trong cuéc sèng. C©u 3 (4 ®iÓm) ViÕt mét ®o¹n ®èi tho¹i gi÷a em vµ b¹n trong ®ã cã sù vi ph¹m ph¬ng ch©m héi tho¹i. (g¹ch ch©n díi c¸c tõ ng÷ xng h«) ChØ râ ph¬ng ch©m héi tho¹i nµo bÞ vi ph¹m - Vai vÕ: ngang hµng (1 ®) - §o¹n héi tho¹i cã dïng c¸ch sö dông vi ph¹m p/c héi tho¹i nµo ®ã trong 5 p/c héi tho¹i (1 ®) - G¹ch ch©n tõ xng h« (1 ®) - ChØ râ vi ph¹m p/c héi tho¹i nµo (1 ®) Tæng toµn bµi tr×nh bµy s¹ch ®Ñp (10 ®) * Híng dÉn vÒ nhµ: 1. Häc kÜ lÝ thuyÕt 2. Lµm 1 sè BT t¬ng tù phÇn luyÖn tËp 3.TiÕt sau kiÓm tra ( 45' ) _____________________________ TiÕt 74 Ngµy so¹n: 14/12/2007 Ngµy d¹y: 17/12/2007 KiÓm tra TiÕng viÖt A. Môc tiªu bµi d¹y: Gióp h/s (qua bµikiÓm tra) - HÖ thèng ho¸ c¸c kiÕn thøc vÒ TiÕng ViÖt ®· häc ë k× I - RÌn luyÖn c¸c kÜ n¨ng sö dông TiÕng ViÖt trong viÖc viÕt v¨n b¶n vµ trong giao tiÕp - RÌn tÝnh tù gi¸c lµm bµi cña h/s B. TiÕn tr×nh bµi d¹y * æn ®Þnh *Ph¸t ®Ò kiÓm tra * Yªu cÇu: h/s lµm bµi nghiªm tóc * HÕt giê thu bµi - nhËn xÐt. *Híng dÉn vÒ nhµ: ¤n tËp phÇn truyÖn, th¬ hiÖn ®¹i tiÕt sau kiÓm tra.
Tài liệu đính kèm: