Kì thi chọn học sinh giỏi vòng huyện năm học 2011 – 2012 đề thi môn sinh học lớp 9 thời gian làm bài: 150 phút

UBND HUYỆN GIỒNG RIỀNG KÌ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI VÒNG HUYỆN
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NĂM HỌC 2011 – 2012
 ----------------- Khóa ngày 06/11/2011
ĐỀ THI MÔN SINH HỌC LỚP 9
Thời gian làm bài: 150 phút (không kể thời gian phát đề)
Câu 1 (3 điểm): 
Hãy nêu cấu trúc và chức năng của ADN (gen), ARN và Prôtêin theo bảng dưới đây :
Đại phân tử
Cấu trúc
Chức năng
ADN (gen)
ARN
Prôtêin
Câu 2 (5 điểm):
a/ Lập bảng so sánh kết quả lai phân tích F1 trong 2 trường hợp di truyền độc lập và di truyền liên kết của 2 cặp tính trạng.
b/ Trình bày cơ chế sinh con trai, con gái ở người. Quan niệm cho rằng người mẹ quyết định việc sinh con trai hay gái đúng hay sai ?
Câu 3 (4 điểm):
a/ Hãy chứng minh tế bào là đơn vị chức năng của cơ thể ?
b/ Da có những chức năng gì ? Những đặc điểm cấu tạo nào của da thực hiện chức năng đó ?
Câu 4 (3,5 điểm):
 Có bốn gen, mỗi gen đều có 60 vòng xoắn. Các gen này đều nhân đôi một số lần bằng nhau và đã sử dụng của môi trường 33600 nuclêôtit. Xác định :
a/ Tổng số gen con đã được tạo ra sau quá trình nhân đôi nói trên và số lần nhân đôi của mỗi gen.
b/ Chiều dài của mỗi gen.
c/ Số lượng nuclêôtit có trong mỗi phân tử ARN do mỗi gen trên tổng hợp.
Câu 5 (4,5 điểm):
 Ở cừu xét tính trạng màu lông gồm lông đen và lông trắng, tính trạng kích thước lông gồm lông dài và lông ngắn. Cho cừu F1 mang hai tính trạng trên lai với nhau, F2 thu được kết quả sau :
 94 Cừu lông đen, ngắn.
 32 Cừu lông đen, dài.
 31 Cừu lông trắng, ngắn.
 11 Cừu lông trắng, dài.
Biết rằng mỗi gen quy định một tính trạng.
a/ Phép lai trên tuân theo quy luật di truyền nào ?
b/ Xác định kiểu gen, kiểu hình của F1 và viết sơ đồ lai.
---HẾT---
HƯỚNG DẪN CHẤM BÀI MÔN SINH HỌC LỚP 9
(THI CHỌN HỌC SINH GIỎI NĂM HỌC 2011 – 2012)
Câu 1 : (3 điểm)
 Cấu trúc và chức năng của ADN (gen), ARN và Prôtêin theo bảng dưới đây :
Đại phân tử
Cấu trúc
Chức năng
Điểm
 ADN (gen)
- Chuỗi xoắn kép
- Gồm 4 loại nuclêôtit : A,T,G,X
- Lưu giữ thông tin di truyền.
- Truyền đạt thông tin di truyền
1 điểm
ARN
- Chuỗn xoắn đơn
- Gồm 4 loại nuclêôtit : A,G,X,U.
- Truyền đạt thông tin.
- Vận chuyển axit amin.
- Tham gia cấu trúc ribôxôm.
1 điểm
Prôtêin
- Một hay nhiều chuỗi đơn.
- Gồm 20 loại axit amin
- Thành phần cấu trúc của tế bào.
- Xúc tác và điều hoà các quá trình trao đổi chất. Bảo vệ cơ thể (kháng thể).
- Vận chuyển cung cấp năng lượng.
1 điểm
Câu 2 (5 điểm):
a. Lập bảng so sánh kết quả lai phân tích F1 trong 2 trường hợp di truyền độc lập và di truyền liên kết của 2 cặp tính trạng.
Di truyền độc lập
Di truyền liên kết
Điểm
PB : Hạt vàng, trơn x Hạt xanh, nhăn
 AaBb x aabb
G : AB, Ab, aB, ab ab
FB: 1AaBb : 1Aabb : aaBb : aabb
- Kiểu hình: 1 vàng, trơn : 1 vàng, nhăn : 1 xanh, trơn : 1 xanh, nhăn.
- Xuất hiện biến dị tổ hợp: vàng nhăn và xanh trơn.
PB: Thân xám, cánh dài x Thân đen, cánh cụt.
 BV/ bv x bv/bv
G: BV , bv bv
FB: 1BV/bv : 1bv/bv
- Kiểu hình: 1 thân xám, cánh dài :1 thân đen, cánh cụt.
- Không xuất hiện biến dị tổ hợp. 
0,5 điểm
0,5 điểm
0,5 điểm
0,5 điểm
0,5 điểm
0,5 điểm
b.Trình bày cơ chế sinh con trai, con gái ở người. Quan niệm cho rằng người mẹ quyết định việc sinh con trai hay gái đúng hay sai?
Nội dung
Điểm
- Ở nam: qua giảm phân cho 2 loại tinh trùng là 22A + X và 22A + Y.
- Ở nữ : qua giảm phân chỉ sinh ra một loại trứng 22A + X
 Hai loại tinh trùng kết hợp ngẫu nhiên với một loại trứng qua quá trình thụ tinh:
- Nếu tinh trùng mang NST Y kết hợp với trứng mang NST X tạo hợp tử XY, phát triển thành con trai.
- Nếu tinh trùng mang NST X kết hợp với trứng mang NST X tạo hợp tử XX, phát triển thành con gái.
* Vậy sinh con trai hay con gái là do đàn ông. Quan niệm cho rằng sinh con trai hay con gái là do phụ nữ hoàn toàn không đúng. 	
0,5 điểm
0,5 điểm
0,25 điểm
0,25 điểm
0,5 điểm
Câu 3 (4 điểm):
Hãy chứng minh tế bào là đơn vị chức năng của cơ thể ?
Nội dung
Điểm
- Tất cả các hoạt động sống của cơ thể đều xảy ra ở tế bào.
- Màng sinh chất: Thực hiện chức năng trao đổi chất giữa tế bào với môi trường trong cơ thể.
- Chất tế bào: Là nơi xảy ra các hoạt động sống của tế bào, do có các bào quan thực hiện các chức năng sống khác nhau như:
 + Ti thể: Tham gia hoạt động hô hấp giải phóng năng lượng.
 + Ribôxôm: Là nơi tổng hợp prôtêin.
 + Bộ máy gôngi: Có vai trò thu nhận, hoàn thiện và phân phối các sản phẩm.
 + Trung thể: Tham gia quá trình phân chia và sinh sản tế bào.
 + Lưới nội chất: Tổng hợp vận chuyển các chất. 
- Nhân tế bào: Là nơi điều khiển các hoạt động sống của tế bào
 + NST: Là cấu trúc quy định sự hình thành prôtêin có vai trò quyết định trong sự di truyền.
 + Nhân con : Chứa rARN cấu tạo nên ribôxôm
Tất cả các hoạt động nói trên xảy ra trong tế bào làm cơ sở cho sự sống, sự lớn lên và sinh sản của cơ thể, đồng thời giúp cơ thể phản ứng chính xác các tác động của môi trường sống.
Vì vậy, tế bào được xem là đơn vị chức năng của cơ thể.
0,25 điểm
0,25 điểm
0,25 điểm
0,25 điểm
0,25 điểm
0,25 điểm
0,25 điểm
0,25 điểm
0,25 điểm
0,25 điểm
b. Da có những chức năng gì ? Những đặc điểm cấu tạo nào của da thực hiện chức năng đó ?
Nội dung
Điểm
- Bảo vệ cơ thể chống các yếu tố gây hại của môi trường như sự va đập, sự xâm nhập của vi khuẩn, chống thấm nước và thoát nước, do đặc điểm cấu tạo từ các sợi của mô kiên kết, lớp mỡ dưới da và tuyến nhờn. Chất nhờn do tuyến nhờn tiết ra còn có tác dụng diệt khuẩn. Sắc tố da góp phần chống tác hại của tia tử ngoại.
- Điều hoà thân nhiệt nhờ sự co, dãn của mạch máu dưới da, tuyến mồ hôi, cơ co chân lông. Lớp mỡ dưới da góp phần chống mất nhiệt.
- Nhận biết các kích thích của môi trường nhờ có cơ quan thụ cảm.
- Tham gia hoạt động bài tiết qua tuyến mồ hôi.
- Da và sản phẩm của da tạo nên vẻ đẹp của nguời.
0,5 điểm
0,25 điểm
0,25 điểm
0,25 điểm
0,25 điểm
Câu 4 (3,5 điểm):
Nội dung
Điểm
a. Số gen con và số lần nhân đôi của mỗi gen :
- Số lượng nuclêôtit của mỗi gen :
 N = C . 20 = 60 . 20 = 1200 (N)
- Gọi x là số lần nhân đôi của mỗi gen. Ta có số lượng nuclêôtit môi trường cung cấp cho các gen nhân đôi :
 (2x - 1) . a . N = 33600
 2x = 8 = 23 x = 3
- Vậy mỗi gen nhân đôi 3 lần.
- Số gen con được tạo ra sau quá trình nhân đôi:
 a . 2x = 4 . 8 = 32 (gen)
b. Chiều dài của mỗi gen:
 L = C . 34 Ao = 60 . 34 Ao = 2040 (Ao)
c. số lượng ribônuclêôtit có trong mỗi phân tử ARN:
 (ribônuclêôtit)
0,5 điểm
0,25 điểm
0,5 điểm
0,25 điểm
0,25 điểm
0,25 điểm
0,5 điểm
0,5 điểm
0,5 điểm
Câu 5 (4,5 điểm):
Nội dung
Điểm
a. Xác định quy luật di truyền chi phối phép lai :
 Đen
 Trắng
* Xét F2 ta có :
- Tính trạng màu lông: : 
 Đây là kết quả phép lai phân li của Menđen.	
 Tính trạng lông đen là trội so với tính trạng lông trắng.
 Ngắn
 Dài
 Quy ước gen: A: lông đen, a: lông trắng.
- Tính trạng kích thước lông: 
 Đây là kết quả phép lai phân li của Menđen.	
 Tính trạng lông ngắn là trội so với tính trạng lông dài.
 Quy ước gen: B: lông ngắn, b: lông dài.
- Từ kết quả trên ta có: 
 (3:1) . (3 : 1) = 9 : 3 : 3 : 1
 Tính trạng màu lông:
 Đen
 Trắng
 F1 x F1: Aa x Aa
 Tính trạng kích thước lông:
 Ngắn
 Dài
 F1 x F1: Bb x Bb
b. Tổ hợp hai cặp tính trạng trên ta có:
 * Kiểu gen của F1 : AaBb ; Kiểu hình là lông Đen, Ngắn
 * Sơ đồ lai:
 F1 x F1: AaBb x AaBb
 Đen, Ngắn Đen, Ngắn
 G F1 : AB, Ab, aB, ab ; AB, Ab, aB, ab 
 F2 : 
AB
Ab
aB
ab
AB
AABB
AABb
AaBB
AaBb
Ab
AABb
AAbb
AaBb
Aabb
aB
AaBB
AaBb
aaBB
aaBb
ab
AaBb
Aabb
aaBb
aabb
* Tỷ lệ kiểu gen Tỷ lệ kiểu hình:
 1AABB
 2AABb 9/16 Lông đen – ngắn
 2AaBB
 4AaBb 
1 Aabb 3/16 Lông đen - dài
 2Aabb	 	
1aaBB 3/16 Lông trắng – ngắn
2aaBb
1aabb 1/16 Lông trắng – ngắn	
* Lưu ý: 
- Câu 2 ý b : Trình bày cơ chế sinh con trai, con gái ở người.
Học sinh trình bày bằng sơ đồ lai vẫn cho trọn điểm.
- Câu 5 ý b: Xác định kiểu gen ở F2 nếu có từ 1 kiểu gen viết sai là không cho điểm. 
Xác định kiểu hình ở F2 nếu có từ 1 kiểu hình xác định sai là không cho điểm. 
0,25 điểm
0,25 điểm
0,25 điểm
0,25 điểm
0,25 điểm
0,25 điểm
0,25 điểm
0,25 điểm
0,25 điểm
0,25 điểm
0,25 điểm
0,25 điểm
0,25 điểm
0,25 điểm
0,5 điểm
0,5 điểm