Một số câu luyện tập thi vào lớp 10 THPT môn Văn

LUYỆN TẬP THI VÀO LỚP 10 THPT
MÔN VĂN - ĐỀ SỐ 1
Câu 1: (2,5 điểm)
Chép lại chính xác bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương và phân tích ý nghĩa của các cặp từ trái nghĩa có trong bài thơ. 
Câu 2: (5 điểm)
Suy nghĩ của em về nhân vật ông Hai trong truyện ngắn Làng của nhà văn Kim Lân
Goi y. LUYỆN THI VÀO LỚP 10 THPT - MÔN VĂN
GỢI Ý TRẢ LỜI PHẦN TỰ LUẬN, ĐỀ SỐ 1
Câu 1: (2,5 điểm)
Học sinh chép được chính xác bài thơ cho 0,5 điểm. Nếu sai 3 lỗi về từ ngữ hoặc chính tả thì trừ 0,25 điểm.
Phân tích ý nghĩa của các cặp từ trái nghĩa : nổi - chìm, rắn- nát với nghĩa tả thực là quá trình nặn bánh : do bàn tay con người để bột rắn hoặc nát và quá trình luộc bánh mới cho vào bánh chìm xuống nhưng khi chín thì nổi lên ; Nghĩa tượng trưng : cuộc đời, thân phận của người phụ nữ trong xã hội cũ không được làm chủ cuộc đời mình, bị phụ thuộc vào kẻ khác, bị xã hội xô đẩy, vùi dập, chìm nổi lênh đênh. Các cặp từ trái nghĩa nói lên được tấm lòng đồng cảm sâu sắc và là tiếng nói của người phụ nữ xót xa cho giới mình của Hồ Xuân Hương.
Câu 2: (5 điểm)
Học sinh vận dụng các kĩ năng về nghị luận nhân vật văn học để nêu những suy nghĩ về nhân vật ông Hai - người nông dân yêu làng, yêu nước trong kháng chiến chống Pháp bằng các ý cụ thể như sau :
a. Giới thiệu về truyện ngắn Làng, tác phẩm viết về người nông dân trong những ngày đầu cuộc kháng chiến chống Pháp, giai đoạn đất nước đang ở thế cầm cự, nhân dân làng Chợ Dầu theo lệnh kháng chiến đi tản cư ở vùng Yên Thế (Bắc Giang). Và chính trong hoàn cảnh đó, nhân vật ông Hai, người nông dân thật thà chất phác đã thể hiện những trưởng thành trong nhận thức và suy nghĩ của mình về tình cảm yêu làng, yêu nước.
b. Phân tích các phẩm chất về tình yêu làng của ông Hai : 
- Nỗi nhớ làng da diết trong những ngày đi tản cư : buồn bực trong lòng, nghe ngóng tin tức về làng, hay khoe về cái làng Chợ Dầu với nỗi nhớ và niềm tự hào mãnh liệt.
- Đau khổ, dằn vặt khi nghe tin làng mình làm Việt gian : tủi nhục đau đớn, xấu hổ không dám nhìn ai, lo sợ bị người ta bài trừ, không chứa ; ruột gan cứ rối bời, không khí gia đình nặng nề, u ám...
- Niềm sung sướng cảm động đến trào nước mắt khi tin xấu về làng ông được cải chính : ông đi khoe khắp nơi, đến từng nhà với dáng vẻ lật đật và lại tự hào ngẩng cao đầu kể về làng Chợ Dầu quê hương ông một cách say sưa và náo nức lạ thường.
c. Đánh giá và khẳng định tình yêu làng của ông Hai gắn với tình yêu đất nước, yêu kháng chiến: trong thâm tâm ông luôn tự hào về ngôi làng giàu truyền thống văn hoá, trù phú và tự hào về sự thuỷ chung với cách mạng, với Bác Hồ của quê hương mình. Sự thay đổi nhận thức để nhận ra kẻ thù là bọn đế quốc phong kiến theo một quá trình tâm lí hết sức tự nhiên khiến ta thêm trân trọng yêu mến người nông dân này vì tình cảm gắn bó với quê hương, xóm làng và cách mạng.
d. Khẳng định tình yêu quê hương đất nước là một vẻ đẹp của con người Việt Nam, đặc biệt trong những ngày đất nước gian nguy tình cảm ấy được thử thách càng tô đẹp thêm phẩm chất của con người Việt Nam.
LUYỆN TẬP THI VÀO LỚP 10 THPT
MÔN VĂN - ĐỀ SỐ 2
Câu 1: (1,5 điểm)
Chép lại chính xác 4 dòng thơ đầu trong đoạn trích Cảnh ngày xuân trích trong Truyện Kiều của Nguyễn Du. Viết khoảng 5 câu nhận xét về nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ đó.
Câu 2: (6 điểm)
Nêu suy nghĩ của em về bài thơ Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận.
Goi yLUYỆN THI VÀO 10 THPT - MÔN VĂN
GỢI Ý TRẢ LỜI PHẦN TỰ LUẬN, ĐỀ SỐ 2
Câu1: (2,5điểm)
Học sinh chép chính xác 4 dòng thơ cho 0,5 điểm (nếu sai 3 lỗi chính tả hoặc từ ngữ trừ 0,25 điểm) :
Ngày xuân con én đưa thoi,
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi.
Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa. 
Nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ (1 điểm)
+ Bức tranh mùa xuân được gợi lên bằng nhiều hình ảnh trong sáng : cỏ non, chim én, cành hoa lê trắng là những hình ảnh đặc trưng của mùa xuân.
+ Cảnh vật sinh động nhờ những từ ngữ gợi hình : con én đưa thoi, điểm...
+ Cảnh sắc mùa xuân gợi vẻ tinh khôi với vẻ đẹp khoáng đạt, tươi mát.
Câu2: (5điểm)
Yêu cầu : bằng cách sử dụng kĩ năng của văn lập luận, học sinh đánh giá, bày tỏ những cảm xúc, suy nghĩ về bức tranh hoàn chỉnh của chuyến ra khơi đánh cá được Huy Cận miêu tả trong bài thơ Đoàn thuyền đánh cá và sự ngợi ca biển, ngợi ca con người lao động trong không khí làm chủ. Cụ thể :
1. Giới thiệu về hoàn cảnh sáng tác bài thơ (1958) khi miền Bắc xây dựng xã hội chủ nghĩa, tái hiện cảnh sắc thiên nhiên và không khí lao động của một vùng biển giàu đẹp của miền Bắc, ca ngợi con người và biển cả hùng vĩ, bao la.
2. Cảm nhận về con người và biển cả theo hành trình chuyến ra khơi của đoàn thuyền đánh cá :
a. Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi :
- Hoàng hôn trên biển : đẹp hùng vĩ qua các hình ảnh so sánh : Mặt trời xuống biển như hòn lửa.
- Cảnh người lao động ra khơi : mang vẻ đẹp lãng mạn, thể hiện tinh thần hào hứng và khẩn trương trong lao động : Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
b. Cảnh lao động đánh cá trên biển ban đêm :
- Cảm nhận về biển : giàu có và lãng mạn (đoạn thơ tả các loài cá, cảnh thuyền đi trên biển với cảm xúc bay bổng của con người : Lướt giữa mây cao với biển bằng)
- Công việc lao động vất vả nhưng lãng mạn và thi vị bởi tình cảm yêu đời, yêu biển của ngư dân. Họ coi đó như một cuộc đua tài : Dàn đan thế trận lưới vây giăng...
c. Cảnh đoàn thuyền đánh cá từ khơi xa trở về :
- Hình ảnh thơ lặp lại tạo nên một lối vòng khép kín với dư âm của lời hát lạc quan của sự chiến thắng.
- Hình ảnh nhân hoá nói quá : Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời gợi vẻ đẹp hùng tráng về nhịp điệu lao động khẩn trương và không khí chiến thắng sau đêm lao động miệt mài của các chàng trai ngư dân.
- Cảnh bình minh trên biển được miêu tả thật rực rỡ, con người là trung tâm bức tranh với tư thế ngang tầm vũ trụ và hình ảnh no ấm của sản phẩm đánh bắt được từ lòng biển : Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.
3. Khẳng định đây là bài ca lao động yêu đời phơi phới của người ngư dân sau những ngày dành được tự do với ý thức quyết tâm xây dựng quê hương đất nước giàu đẹp. 
LUYỆN TẬP THI VÀO LỚP 10 THPT
MÔN VĂN - ĐỀ SỐ 3
Câu 1: (1,5 điểm)
Nhận xét về nghệ thuật tả người của Nguyễn Du qua đoạn trích Mã Giám Sinh mua Kiều.
Câu 2: (6 điểm)
Cảm nghĩ về thân phận người phụ nữ qua bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương và tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ.
Goi y LUYỆN THI VÀO 10 THPT - MÔN VĂN
GỢI Ý TRẢ LỜI PHẦN TỰ LUẬN, ĐỀ SỐ 3
Câu1: (1,5điểm)
Nhận xét nghệ thuật tả người của Nguyễn Du qua đoạn trích Mã Giám Sinh mua Kiều cần đạt được các ý cơ bản sau :
- Bút pháp tả thực được Nguyễn Du sử dụng để miêu tả nhân vật Mã Giám Sinh. Bằng bút pháp này, chân dung nhân vật hiện lên rất cụ thể và toàn diện : trang phục áo quần bảnh bao, diện mạo mày râu nhẵn nhụi, lời nói xấc xược, vô lễ, cộc lốc "Mã Giám Sinh", cử chỉ hách dịch ngồi tót sỗ sàng... tất cả làm hiện rõ bộ mặt trai lơ đểu giả, trơ trẽn và lố bịch của tên buôn thịt bán người giả danh trí thức.
- Trong Truyện Kiều, tác giả sử dụng bút pháp tả thực để miêu tả các nhân vật phản diện như Mã Giám Sinh, Tú Bà, Sở Khanh, Hồ Tôn Hiến... phơi bày bộ mặt thật của bọn chúng trong xã hội đương thời, nhằm tố cáo, lên án xã hội phong kiến với những con người bỉ ổi, đê tiện đó.
Câu2: (6điểm)
Vận dụng các kĩ năng nghị luận văn học để nêu những suy nghĩ về số phận của người phụ nữ qua 2 tác phẩm : Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương và Chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ, yêu cầu đạt được các ý sau :
a. Nêu khái quát nhận xét về đề tài người phụ nữ trong văn học, số phận cuộc đời của họ được phản ánh trong các tác phẩm văn học trung đại ; những bất hạnh oan khuất được bày tỏ, tiếng nói cảm thông bênh vực thể hiện tấm lòng nhân đạo của các tác giả, tiêu biểu thể hiện qua : Bánh trôi nước và Chuyện người con gái Nam Xương.
b. Cảm nhận về người phụ nữ qua 2 tác phẩm :
* Họ là những người phụ nữ đẹp có phẩm chất trong sáng, giàu đức hạnh :
- Cô gái trong Bánh trôi nước : được miêu tả với những nét đẹp hình hài thật chân thực, trong sáng : “Thân em vừa trắng lại vừa tròn”. Miêu tả bánh trôi nước nhưng lại dùng từ thân em - cách nói tâm sự của người phụ nữ quen thuộc kiểu ca dao : thân em như tấm lụa đào... khiến người ta liên tưởng đến hình ảnh nước da trắng và tấm thân tròn đầy đặn, khoẻ mạnh của người thiếu nữ đang tuổi dậy thì mơn mởn sức sống. Cô gái ấy dù trải qua bao thăng trầm bảy nổi ba chìm vẫn giữ tấm lòng son. Sự son sắt hay tấm lòng trong sáng không bị vẩn đục cuộc đời đã khiến cô gái không chỉ đẹp vẻ bên ngoài mà còn quyến rũ hơn nhờ phẩm chất của tấm lòng son luôn toả rạng.
- Nhân vật Vũ Nương trong Chuyện ngươì con gái nam Xương : mang những nét đẹp truyền thống của người phụ nữ Việt Nam.
+ Trong cuộc sống vợ chồng nàng luôn “giữ gìn khuôn phép, không từng để lúc nào vợ chồng phải đến thất hoà". Nàng luôn là người vợ thuỷ chung yêu chồng tha thiết, những ngày xa chồng nỗi nhớ cứ dài theo năm tháng : "mỗi khi thấy bướm lượn đầy vườn, mây che kín núi" nàng lại âm thầm nhớ chồng.
+ Lòng hiếu thảo của Vũ Nương khiến mẹ chồng cảm động, những ngày bà ốm đau, nàng hết lòng thuốc thang chăm sóc nên khi trăng trối mẹ chồng nàng đã nói : "Sau này, trời xét lòng lành, [], xanh kia quyết chẳng phụ con". Khi mẹ chồng khuất núi, nàng lo ma chay chu tất, lo liệu như đối với cha mẹ đẻ của mình.
+ Nàng là người trọng danh dự, nhân phẩm : khi bị chồng vu oan, nàng một mực tìm lời lẽ phân trần để chồng hiểu rõ tấm lòng mình. Khi không làm dịu được lòng ghen tuông mù quáng của chồng, nàng chỉ còn biết thất vọng đau đớn, đành tìm đến cái chết với lời nguyền thể hiện sự thuỷ chung trong trắng. Đến khi sống dưới thuỷ cung nàng vẫn luôn nhớ về chồng con, muốn được rửa mối oan nhục của mình.
* Họ là những người chịu nhiều oan khuất và bất hạnh, không được xã hội coi trọng :
- Người phụ nữ trong bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương đã bị xã hội xô đẩy, sống cuộc sống không được tôn trọng và bản thân mình không được tự quyết định hạnh phúc : 
"Bảy nổi ba chìm với nước non,
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn"
- Vũ Nương bị chồng nghi oan, cuộc sống của nàng ngay từ khi mới kết hôn đã không được bình đẳng vì nàng là con nhà nghèo, lấy chồng giầu có. Sự cách biệt ấy đã cộng thêm một cái thế cho Trương Sinh, bên cạnh cái thế của người chồng, người đàn ông trong chế độ gia trưởng phong kiến. Hơn nữa Trương Sinh là người có tính đa nghi, đối với vợ phòng ngừa quá sức, lại thêm tâm trạng của chàng khi trở về không vui vì mẹ mất. Lời nói của đứa trẻ ngây thơ như đổ thêm dầu vào lửa làm thổi bùng ngọn lửa ghen tuông trong con người vốn đa nghi đó, chàng "đinh ninh là vợ hư". Cách xử sự hồ đồ độc đoán của Trương Sinh đã dẫn đến cái chết thảm khốc của Vũ Nương, một sự bức tử mà kẻ bức tử lại hoàn toàn vô can.
Bi kịch của Vũ Nương là một lời tố cáo xã hội phong kiến chỉ xem trọng quyền uy của  ...  quyÖn víi lßng yªu n­íc (NÐt míi trong ®êi sèng tinh thÇn cña ng­êi n«ng d©n trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p)
b,C¸c biÓu hiÖn cña phÈm chÊt ®iÓn h×nh trªn :
-c¸c t×nh huèng béc lé t×nh yªu lµng, yªu n­íc ?
-C¸c chi tiÕt nghÖ thuËt (T©m tr¹ng, lêi nãi, cö chØ, hµnh ®éng....) chøng tá t×nh yªu lµng, yªu n­íc ?
-ý nghÜa t×nh c¶m míi mÎ Êy cña nh©n vËt ?
3.Thao t¸c 3 :LËp dµn bµi.
*Më bµi: Giíi thiÖu truyÖn ng¾n “Lµng” vµ nh©n vËt «ng Hai, ®ång thêi ®¸nh gi¸ ````````ng¾n gän thµnh c«ng cña t¸c gi¶ trong viÖc x©y dùng nh©n vËt nµy.
*Th©n bµi
a,T×nh yªu lµng g¾n bã, hoµ quyÖn víi lßng yªu níc.
-Khi t¶n c­ «ng Hai nghÜ ®Õn nh÷ng ngµyho¹t ®éng kh¸ng chiÕn, gi÷ lµng cïng anh em, ®ång ®éi ; ®iÒu ®ã chøng tá t×nh yªu lµng cña «ng g¾n víi t×nh c¶m kh¸ng chiÕn. ¤ng kh«ng chØ lµ mét c«ng d©n cña lµng mµ cßn lµ mét chiÕn sÜ ®· tõng tham gia ®¸nh giÆc gi÷ lµng.
-Khi nghe tin lµng theo giÆc, «ng s÷ng sê, nghÑn ngµo vµ cã mÆc c¶m xÊu hæ, bÏ bµng víi ý nghÜ: : “Lµng th× yªu thËt, nh­ng lµng ®· theo T©y råi th× ph¶i thï!”
-Khi tin ®ån ®­îc c¶i chÝnh th× «ng Hai l¹i r¹ng rì, l¹i hµo høng kÓ chuyÖn vÒ lµng vµ rÊt tù hµo vÒ c¸i lµng cña m×nh.
b,NghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt:
-c¸c chi tiÕt miªu t¶ hµnh ®éng cña «ng Hai:
Khi nghe tin lµng theo giÆc.
Khi nãi chuyÖn víi bµ Hai.
Khi tin ®ån ®­îc c¶i chÝnh.
-C¸c chi tiÕt miªu t¶ néi t©m cña «ng Hai :
Th«ng qua ®èi tho¹i
Th«ng qua ®éc tho¹i
*KÕt bµi: Kh¼ng ®Þnh vÎ ®Ñp t©m hån cña nh©n vËt «ng Hai vµ kh¼ng ®Þnh thµnh c«ng cña t¸c gi¶ trong viÖc x©y dùng t×nh huèng truyÖn, x©y dùng nh©n vËt.
4.Thao t¸c 4:H­íng dÉn viÕt bµi:
a,Më bµi:
(1)®i tõ kh¸i qu¸t ®Õn cô thÓ.(Tõ nhµ v¨n ®Õn t¸c phÈm vµ nh©n vËt)
Trong nÒn v¨n häc ViÖt Nam hiÖn ®¹i, Kim L©n lµ mét g¬ng mÆt ®éc ®¸o. 
Do hoµn c¶nh sèng cña m×nh, «ng am hiÓu s©u s¾c sinh ho¹t, t©m lÝ cña ngêi n«ng d©n. Kim L©n ®­îc xem lµ nhµ v¨n cña n«ng th«n, cña ng­êi d©n quª ViÖt Nam víi nh÷ng vÎ ®Ñp méc m¹c mµ ®Ëm ®µ. “Lµng” lµ mét trong nh÷ng truyÖn ng¾n ®Æc s¾c cña Kim L©n. T¸c phÈm nµy ®­îc viÕt trong thêi k× ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn ch«ng Ph¸p, thÓ hiÖn mét c¸ch sinh ®éng t×nh yªu lµng, lßng yªu níc ë ng­êi n«ng d©n. Ai ®Õn víi “Lµng ch¾c khã quªn ®­îc «ng Hai-Mét nh©n vËt n«ng d©n mang nh÷ng nÐt ®Ñp thËt ®¸ng yªu qua ngßi bót kh¾c ho¹ thËt tµi t×nh cña Kim L©n”.
(2)Nªu trùc tiÕp nh÷ng suy nghÜ cña ng­êi viÕt.
T×nh yªu lµng, sù g¾n bã víi n¬i ch«n rau c¾t rèn lµ t×nh c¶m s©u nÆng ë con ng­êi ViÖt Nam nãi chung, ®Æc biÖt ë ngêi n«ng d©n nãi riªng. LÞch sö v¨n häc tõng x©y dùng thµnh c«ng nhiÒu nh©n vËt mang t×nh c¶m ®¸ng quý Êy .Nh©n vËt «ng Hai trong truyÖn ng¾n “Lµng” cña Kim L©n lµ mét trong nh÷ng tr­êng hîp tiªu biÓu nh­ thÕ.
b,Th©n bµi
(1)T×nh yªu lµng g¾n víi lßng yªu nníc.
*Khi nghe tin ®ån lµng m×nh theo gÆc :
+¤ng v« cïng ®au ®ín: “cæ häng «ng l·o nghÑn ¾ng l¹i, da mÆt tª r©n r©n. ¤ng l·o lÆng ®i t­ëng nh­ ®Õn kh«ng thë ®­îc. Mét lóc l©u «ng míi rÆn Ì Ì nuèt mét c¸i g× víng ë cæ, «ng cÊt tiÕng hái, giäng l¹c h¼n ®i” 
+Víi niÒm tin vµ lßng tù hµo vÒ c¸i lµng cña m×nh, «ng Hai ®· tù vÊn “¤ng l·o bçng ngõng l¹i, ngê ngî nh­ lêi m×nh kh«ng ®­îc ®óng l¾m. Ch¶ nhÏ c¸i bän ë lµng l¹i ®èn ®Õn thÕ ®­îc. ¤ng kiÓm ®iÓm tõng ngêi trong ãc. Kh«ng mµ, hä toµn lµ nh÷ng ngêi cã tinh thÇn c¶ mµ. Hä ®· ë l¹i lµng, quyÕt t©m mét sèng, mét chÕt víi giÆc, cã ®êi nµo l¹i cam t©m lµm ®iÒu nhôc nh· Êy !”
*Khi tin ®ån ®­îc c¶i chÝnh,
+¤ng Hai mõng ®Õn nçi “Cø móa tay lªn” mµ khoe vÒ c¸i lµng cña m×nh, «ng hån nhiªn c¶ khi b¸o tin lµng m×nh bÞ T©y ®èt : “B¸c Thø ®©u råi? B¸c Thø lµm g× ®Êy? T©y nã ®èt nhµ t«i råi b¸c ¹. §èt nh½n ! ¤ng chñ tÞch lµng t«i võa míi lªn trªn nµy c¶i chÝnh, «ng Êy cho biÕt....caØo chÝnh c¸i tin lµng Chî DÇu chóng t«i ®i theo ViÖt gian Êy mµ, L¸o ! L¸o hÕt ! Toµn lµ sai sù môc ®Ých c¶?
(2) NghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt «ng Hai:
+Nh÷ng hµnh ®éng:
-Miªu t¶ ®óng c¸c ph¶n øng b»ng hµnh ®éng cña mét ngêi n«ng d©n hiÒn lµnh chÊt ph¸c, ch­a ®äc th«ng, viÕt th¹o:
-Khi muèn biÕt tin tøc th×: “¤ng ®øng vê vê xem tranh ¶nh chê ngêi kh¸c ®äc råi nghe lám”
-Khi nghe tin lµng m×nh theo giÆc th× “«ng Hai cói g»m mÆt xuèng mµ ®i” råi “n¾m chÆt hai tay mµ rÝt lªn: Chóng bay ¨n miÕng c¬m hay miÕng g× vµo måm mµ ®i lµm c¸i gièng ViÖt gian b¸n níc nhôc nh· thÕ nµy”
-Khi tin ®ån ®­îc c¶i chÝnh th× “¤ng l·o cø móa tay lªn mµ khoe víi mäi ng­êi”
+T©m tr¹ng
Miªu t¶ ®óng t©m tr¹ng cña ng­êi n«ng d©n yªu lµng, yªu níc mét c¸ch trong s¸ng, hån nhiªn
-Khi nghe tin lµng m×nh theo giÆc th× bÞ d»n vÆt, ®au khæ : “§· ba bèn h«m nay, «ng Hai kh«ng b­íc ch©n ra ®Õn ngoµi, c¶ ®Õn bªn B¸c Thø còng kh«ng gi¸m sang. Suèt ngÇy chØ quanh quÈn trong c¸i gian nhµ chËt chéi Êy mµ nghe ngãng, nghe ngãng xem binh t×nh bªn ngoµi ra sao. Mét ®¸m ®«ng tóm l¹i «ng còng ®Ó ý, d¨m b¶y tiÕng nãi c­êi xa xa «ng còng chét d¹. Lóc nµo «ng còng n¬m níp t­ëng nh­ ng­êi ta ®ang ®Ó ý, ngêi ta ®ang bµn t¸n ®Õn c¸i “chuyÖn Êy”. Cø tho¸ng nghe thÊy nh÷ng tiÕng T©y, ViÖt gian, cam nh«ng lµ «ng lñi ra mét gãc nhµ, nÝn thÝt. Th«i l¹i chuyÖn Êy råi”!
-Khi tin ®ån ®­îc c¶i chÝnh th× “C¸i mÆt buån thØu mäi ngµy bçng t­¬i vui, r¹ng rì h¼n lªn”
+Ngoµi ra cßn ph¶i kÓ ®Õn c¸c hµnh ®éng, lêi nãi, suy nghÜ cña nh©n vËt «ng Hai trong c¸c mèi quan hÖ víi c¸c nh©n vËt kh¸c :Nh­ bµ Hai, c¸c con, mô chñ nhµ...
C,KÕt luËn.
¤ng Hai trong “lµng” lµ mét nh©n vËt t¹o ®îc Ên tîng s©u s¾c ®èi víi ngêi ®äc. Qua truyÖn ng¾n nµy, t¸c gi¶ ®· kh¾c ho¹ thµnh c«ng h×nh tîng nét ngêi n«ng d©n yªu lµng, yªu níc hån nhiªn, chÊt ph¸c nh­ng rÊt xóc ®éng. H×nh t­îng nh©n vËt «ng Hai cõa ph¶n ¸nh ch©n thùc nh÷ng nÕp c¶m, nÕp nghÜ cña ngêi n«ng d©n ViÖt Nam trong thêi k× ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p ,võa cã ý nghÜa gi¸o dôc s©u s¾c víi nhiÒu thÕ hÖ b¹n ®äc
B.NghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn( hoÆc ®o¹ntrÝch.)
I,ThÕ nµo lµ nghÞ luËn vÒ mét t¸c phÈm truyÖn( hoÆc ®o¹n trÝch.)
-NghÞ luËn vÒ mét t¸c phÈm truyÖn hoÆc ®o¹n trÝch lµ tr×nh bµy nh÷ng nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ cña m×nh vÒ nh©n vËt hoÆc, sù kiÖn hay chñ ®Ò nghÖ thËt cña mét t¸c phÈm cô thÓ.
-Nh÷ng nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ vÒ truyÖn phÈi xuÊt ph¸t tõ ý nghÜa cña cét truyÖn, tÝnh c¸ch, sè phËn cña nh©n vËt vµ nghÖ thuËt trong t¸c phÈm ®­îc ng­êi viÕt ph¸t hiÖn vµ kh¸i qu¸t.
-c¸c nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ vÒ t¸c phÈm truyÖn hoÆc ®o¹n trÝch trong bµi nghÞ luËn ph¶i râ rµng, ®óng ®¾n, cã luËn cø vµ lËp luËn thuyÕt phôc.
-Bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn(HoÆc ®o¹n trÝch) cÇn cã bè côc m¹ch l¹c, cã lêi v¨n chuÈn x¸c, gîi c¶m.
II,C¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn (hoÆc ®o¹n trÝch)
1§Ò bµi.
1.Suy nghÜ vÒ th©n phËn ngêi phô n÷ trong x· héi cò qua nh©n vËt Vò N­¬ng trong ChuyÖn ng­êi con g¸i Nam X­¬ng cña NguyÔn D÷.
2.Ph©n tÝch diÔn biÕn cèt truyÖn trong truyÖn ng¾n Lµng cña Kim L©n.
3.Suy nghÜ vÒ th©n phËn Thuý KiÒu trong ®o¹n trÝch M· Gi¸m Sinh mua KiÒu. Cña NguyÔn Du.
4.Ph©n tÝch truyÖn ChiÕc L­îc ngµ cña NguyÔn Quang S¸ng.
2C¸c b­íc lµm bµi.
+T×m hiÓu ®Ò-t×m ý
+LËp dµn ý.
-Më bµi: Gíi thiÖu t¸c phÈm (Tuú theo yªu cÇu cô thÓ cña ®Ò bµi) vµ nªu ý kiÕn ®¸nh gi¸ s¬ bé cña m×nh.
-Th©n bµi: Nªu c¸c luËn ®iÓm chÝnh vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm, cã 
ph©n tÝch, chøng minh b»ng c¸c luËn cø tiªu biÓu vµ x¸c thùc.
-KÕt bµi: Nªu nhËn ®Þnh, ®¸nh gi¸ chung cña m×nh vÒ t¸c phÈm truyÖn (HoÆc ®o¹n trÝch)
3,LuyÖn tËp.
 Bµi 1.Suy nghÜ cña em vÒ truyÖn ng¾n “L·o H¹c” cña Nam Cao
1.Më bµi:
 a. Më bµi trùc tiÕp :TruyÖn ng¾n ‘ ‘l·o H¹c’’ cña Nam Cao ®· ®Ó l¹i cho em nh÷ng suy nghÜ s©u s¾c vÒ sè phËn cña ng­êi n«ng d©n trong x· héi cò . L·o H¹c kh«ng chØ lµ ngêi n«ng d©n bÞ bÇn cïng hoa l¸ v× ®ãi nghÌo , tèi t¨m nh­ bao ng­êi n«ng d©n kh¸c , mµ cã lÏ l·o cßn lµ mét kiÓu “n¹n nh©n”cña bæn phËn lµm cha. §©y chÝnh lµ tÊn bi kÞch tinh thÇn ®Çy n­íc m¾t cña ng­êi n«ng d©n nghÌo, nh­ng giµu lßng tù träng vµ lu«n tù vÊn l­¬ng t©m m×nh mét c¸ch nghiªm kh¾c.
 b. Më bµi gi¸n tiÕp: cã mét nhµ v¨n ®· nãi: Xóc ®éng tr­íc mét nh©n vËt nµo ®ã tøc lµ ®· sèng thªm mét cuéc ®êi mµ ta cha tuõng sèng vµ sÏ th­¬ng c¶m xãt xa víi tÊn bi kÞch tinh thÇn cña nh©n vËt Hé trong chuyÖn ng¾n” §êi thõa” , cã thÓ r¬i n­íc m¾t víi tÊn bi kÞch hoµn l­¬ng cña nh©n vËt ChÝ PhÌo trong chuyÖn ng¾n “ ChÝ PhÌo”vµ giê ®©y, ta xóc ®éng nghÑn ngµo víi tÊn bi kÞch lµm cha cña nh©n vËt l·o H¹c trong chuyÖn ng¾n cïng tªn cña Nam Cao. Víi l·o H¹c, cã lÏ Ên t­îng s©u s¾c nhÊt ®«Ý víi ng­êi ®äc chÝnh lµ c¸i chÕt d÷ déi cña l·o bëi ®ã lµ mét c¸i chÕt cã h×nh thøc gièng nh­ c¸i chÕt cña mét con vËt v« chñ; nh­ng vÒ b¶n chÊt, ®ã lµ mét sù hi sinh tuyÖt ®èi cña mét ng­êi cha cho ngêi con, mµ c¶ hai cha con ®Òu lµ nh÷ng kÎ bÊt h¹nh.
 2 Th©n bµi:
 *Mét ®o¹n cho c¸ch më bµi gi¸n tiÕp:
 Ngay ë phÇn ®Çu cña chuyÖn ng¾n, chóng ta thÊy l·o H¹c nh¾c l¹i mét c©u nãi (- Cã lÏ t«i b¸n con chã ®Êy, «ng gi¸o ¹!) mµ nh©n vËt “ t«i” c¶m thÊy: “ ThËt ra th× trong lßng t«i rÊt döng d­ng. T«i nghe c©u Êy nhµm råi . T«i l¹i biÕt r»ng :l·o nãi lµ ®Ó ®ã ®Êy th«i , ch¼ng bao giê l·o b¸n ®©u “ ; nh­ng kh«ng ai cã thÓ ngê ®­îc r»ng c©u nãi “nhµm ch¸n’’ cña l·o H¹c l¹i chÝnh lµ c¸i “ngßi næ’’ bi th¶m cho mét kiÕp ng­êi !cµng kh«ng ai cã thÓ nghÜ r»ng chã chÕt th× ngõ¬i còng ph¶i chÕt theo !t¹i sao vËy ?Chóng ta thö lÇn theo diÔn biÕn cña t©n bi kÞch nµy !
C NghÞ luËn vÒ mét bµi th¬, ®o¹n th¬.
1, ThÕ nµo lµ nghÞ luËn vÒ mét bµi th¬, ®o¹n th¬.
-NghÞ luËn vÒ mét bµi th¬, ®o¹n th¬ lµ tr×nh bµy, nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ cña m×nh vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬, ®o¹n th¬ Êy.
-Néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬, ®o¹n th¬ ®îc thÓ hiÖn qua ng«n tõ, giäng ®iÖu.Bµi nghÞ luËn cÇn ph©n tÝch c¸c yÕu tè Êy ®Ó cã nh÷ng nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ cô thÓ, x¸c ®¸ng.
-Bµi nghÞ luËn vÒ mét bµi th¬, ®o¹n th¬, cÇn cã bè côc m¹ch l¹c, râ rµng, cã lêi v¨n gîi c¶m, thÓ hiÖn rung ®éng ch©n thµnh cña ng­êi viÕt.
2,C¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét bµi th¬, ®o¹n th¬,
a§Ò bµi nghÞ luËn vÒ mét bµi th¬, ®o¹n th¬.
-C¶m nhËn vµ suy nghÜ cña em vÒ ®o¹n kÕt trong bµi th¬ “§ång chÝ” cña ChÝnh H÷u:
§ªm nay rõng hoang s­¬ng muèi
§øng c¹nh bªn nhau chê giÆc tíi
 §Çu sóng tr¨ng treo.
-C¶m nhËn cña em vÒ t©m tr¹ng cña T¶n §µ qua bµi th¬ “Muèn lµm th»ng Cuéi”
-H×nh t­îng ng­êi chiÕn sÜ qua “Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh”-Ph¹m TiÕn DuËt.
b,Dµn bµi
*Më bµi: 
Giíi thiÖu ®o¹n th¬, bµi th¬ vµ bíc ®Çu nªu nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ cña m×nh( NÕu ph©n tÝch mét ®o¹n th¬ cÇn nÕu vÞ trÝ cña ®o¹n th¬ Êy trong t¸c phÈm vµ kh¸i qu¸t néi dung c¶m xóc cña nã)
*Th©n bµi: 
LÇn l­ît tr×nh bµy nh÷ng suy nghÜ, ®¸nh gi¸ vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬, ®o¹n th¬.
*KÕt bµi:Kh¸i qu¸t gi¸ trÞ, ý nghÜa cña ®o¹n th¬, bµi th¬.
* Bµi nghÞ luËn vÒ mét bµi th¬, ®o¹n th¬, cÇn nªu lªn ®­îc nh÷ng nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ vµ sù c¶m thô riªng cña ng­êi viÕt. Nh÷ng nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ Êy ph¶i g¾n víi sù ph©n tÝch, b×nh gi¸ ng«n tõ, giäng ®iÖu, h×nh ¶nh, néi dung c¶m xóc cña t¸c phÈm.`
3,LuyÖn tËp