Ôn tập Ngữ văn 9 - Nghĩa tường minh và hàm ý (hàm ngôn - hiển ngôn)

ôn tập ngữ văn 9	 nghĩa tường minh và hàm ‏‎y (hàm ngôn- hiển ngôn)
Nghĩa tường minh là phần thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng các từ ngữ có trong câu.
Hàm y là phần thông báo không được diễn đạt trực tiếp bằng các từ ngữ trong câu, mà phải nhờ suy y mới đoán được.
Hàm y phụ thuộc vào tình huống giao tiếp cụ thể. Cùng một câu nhưng nói trong tình huống khác nhau có thể có những hàm y khác nhau.
Ví dụ : Trời sắp mưa rồi đấy (Ra lấy quần áo đi- Đừng đi nữa...)
Hàm y có hai đặc tính sau:
Hàm y có thể giải đoán được: ( tuỳ vào năng lực của người nghe)
Hàm y có thể chối bỏ được : ( người nói không chịu trách nhiệm hàm y trong câu nói của mình, bởi họ cho rằng họ không có hàm y đó)
Ví dụ1 : Có 5 người đi xem phim, trong đó A và B đi mua vé
A hỏi: - Mua được vé chưa? Hàm y còn thiếu hai vé nữa
B trả lời: - Mua được ba vé rồi. (đây là hàm y chung)
Ví dụ2 :A và B cùng trọ chung trong một nhà...Tối mai mẹ của A phải về. B gặp A và nói :
B : - Tối mai cậu đi xem ca nhạc với tớ nhé. Hàm y : Mình không đi xem ca nhạc với 
A : - Tối mai mẹ mình về quê cậu được ( chỉ ở trong tình huống này B B : - Đành vậy mới hiểu được câu nói của A) . Thực hành
Xe đâu không dắt vào, lại để hoài cổng à ?
- Xe sáng nay mẹ mình đi sớm. Hàm y: Hôm nay mình không đi xe.
2.Tính ra cậu vàng cậu ấy ăn khoẻ hơn cả tôi, ông giáo ạ. Mỗi ngày cậu ấy ăn thế, bỏ rẽ cũng mất hào rưỡi, hai hào đấy. Cứ mãi thế này thì tôi la‏‎y tiền đâu mà nuôi được? Mà cho cậu ấy ăn ít thì cậu ấy gầy đi, bán hụt tiền đi, có phải hoài không? Bây giờ cậu ấy béo trùng trục, mua đắt, người ta cũng thích( Hàm y: tôi muốn bán cậu vàng)
3.A nói với B: Hôm nay trời đẹp quá ( Hàm y: Chúng mình đi chơi đi)
4. Tìm câu có hàm y từ chối các lời đề nghị sau:
a. Ngày mai đi đá bóng với mình nhé. ( Sáng mai, mình và mẹ mình về quê ngoại)
b. Sáng mai đi học, qua đèo tớ đi với nhé. ( Xe mình đã hỏng mấy ngày nay rồi)
c. () Đang tức tối, chợt thấy một anh,.Tất tưởi chạy đến hỏi to:
- Bác có thấy con lợn cưới của tôi chạy qua đây không?
 Anh kia liền giơ ngay vạt áo ra, bảo :
Từ lúc tôi mặc cái áo mới này, tôi chẳng thấy con lợn nào chạy qua đây cả.
(Hàm y khoe khong).
d.Tôi bùi ngùi nhìn lão, bảo :
Kiếp ai cũng thế thôi, cụ ạ ! Cụ tưởng tôi sung sướng hơn chăng ?
Hàm y: Tôi cũng không sung sương hơn.
e. Trong sóng có người gọi con: ()
Con hỏi: “ Nhưng làm thế nào mình ra ngoài đó được?”
Họ nói: “Hãy đến rìa biển cả, ....
Con bảo : Buổi chiều mẹ luôn muốn mình ở nhà,... (hàm y từ chối đi chơi với mây).
g. A : - Anh đóng quân ở đâu ? 
 B : - Bí mật quân sự. Không thể nói cho A biết được. 
h. Dạo này Nam học Nam học xuống dốc.
 Nhà Nam đông miệng ăn quá Hàm y: nhà nam nghèo.
A- Gió lạnh nhỉ. - Đóng cửa lại
 B- Đóng cửa lại thì tối quá Hàm y: - Không muốn đóng cửa.