Thiết kế bài dạy môn học Hình học 9 - Tiết học 62: Hình cầu - Diện tích mặt cầu và thể tích hình cầu

TIẾT 62 : 
HÌNH CẦU - DIỆN TÍCH MẶT CẦU VÀ THỂ TÍCH HÌNH CẦU
A - MỤC TIÊU : 
HS cần : 
- Nhớ lại và nắm chắc các khái niệm của hình cầu: Tâm, bán kính, đường kính, đường tròn lớn, mặt cầu.
- Vận dụng thành thạo công thức tính diện tích mặt cầu và công thức tính thể tích hình cầu. Thấy được các ứng dụng của các công thức trên trong đời sống thực tế.
B- CHUẨN BỊ
- GV : Một hình cầu và một hình trụ có cùng bán kính. Thiết bị tạo hình cầu. Tranh vẽ.
Đề bài tập ?1. Qủa địa cầu.
- HS : Vật thể hình trụ bằng đất sét, dao cắt đất sét.
C- TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC
HĐ1: KIỂM TRA BÀI CŨ (3 ph út)
GV: ViÕt c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch cña h×nh trô
HS: Sxq = 2p r h, V = p r2 h 
GV: Chèt ( vµo bµi)
HĐ CỦA GV
HĐ CỦA HS
HĐ2: HÌNH CẦU (5 ph út)
GV dùng thiết bị tạo hình cầu như SGK.
Giới thiệu các khái niệm mặt cầu, bán kính mặt cầu.
Lưu ý cho HS phân biệt hình cầu và mặt cầu.
H: Nêu ví dụ một số vật thể hình cầu ?
HĐ3: CẮT HÌNH CẦU BỞI MỘT MẶT PHẲNG (8 ph út)
Cho HS Quan sát hình vẽ h ình cầu bị cắt
Cho HS làm bài tập ?1
GV kết luận : Cắt hình cầu bán kính R bởi một mp ta được một hình tròn.
Cắt mặt cầu bán kính R bởi một mp ta được một đường tròn.
(Mặt cắt đối với hình cầu không có điều kiện ràng buộc nào cả)
GV nêu khái niệm đường tròn lớn. 
Nêu ví dụ : Trái đất được xem là hình cầu, xích đạo là đường tròn lớn.
HĐ4 : DIỆN TÍCH MẶT CẦU ( 15 ph út)
Giới thiệu công thức tính diện tích mặt cầu như SGK
Nêu ví dụ.
Gọi HS lên bảng làm bài.
HĐ4 : THỂ TÍCH HÌNH CẦU ( 12 ph út)
GV: Thực hành
V = p R3 = p d3 
VÝ dô (sgk) (Mµn h×nh)
H·y ®æi 22 cm = ? dm
(V× 1 dm3 = 1 l)
H·y tÝnh thÓ tÝch h×nh cÇu
TÝnh l­îng n­íc cÇn dïng
HS theo dõi và nghe giảng
HS nêu ví dụ : Quả địa cầu, viên bi
HS tiến hành thực nghiệm và điền vào bảng
Mặt cắt
Hình
Hình trụ
Hình cầu
Hình chữ nhật
không
Không
Hình tròn bán kính R
Có
không
Hình tròn bán kính nhỏ hơn R
không
có
Diện tích mặt cầu
 S = 4pR2 = pd2
R là bán kính, d là đường kính của mặt cầu
HS lên bảng làm bài
Gọi d là độ dài đườn kính mặt cầu thứ hai, ta có pd2 = 3.36 = 108
Suy ra d2 = 108 : p » 34,39
Vậy d » 5,86 cm.
HS làm bài trên bảng nhóm.
HS: quan sát và trả lời
HS: §äc yªu cÇu
HS: thùc hiÖn
HĐ6 : DẶN DÒ
Ghi nhớ công thức tính diện tích mặt cầu và thể tích hình cầu
Làm các bài tập SGK.
Hãy tìm diện tích bề mặt trái đất và thể tích của trái đất biết bán kính của trái đất là R = 6370000 km