Văn nghị luận - Bàn thêm về 4 chữ: “ Thiết kiến nguỵ sứ” trong văn bản hịch tướng sỹ của trần quốc tuấn

Bµn thªm VÒ 4 ch÷: “ ThiÕt kiÕn nguþ sø”
trong v¨n b¶n HÞch t­íng sü cña TrÇn Quèc TuÊn.
 Nh­ ta ®· biÕt HÞch t­íng sü lµ “ ¸ng thiªn cæ hïng v¨n” lÇn ®Çu tiªn ®­îc c¸c chÝ sü yªu n­íc ®Çu thÕ kØ XX dÞch tõ §¹i ViÖt sö kÝ toµn th­ cña Ng« Sü Liªn ®Ó nh»m môc ®Ých tuyªn truyÒn lßng yªu n­íc cho nh©n d©n.Tiªu ®Ò HÞch t­íng sü b¾t ®Çu cã tõ ®©y v× trong §¹i ViÖt sö kÝ ch­a cã tiªu ®Ò. Sau nµy ®­îc c¸c dÞch gi¶ nh­: Bïi KØ, Ng« TÊt Tè, nhãm t¸c gi¶ Bïi V¨n Nguyªn, Lª Th­íc, nhãm biªn so¹n Th¬ v¨n LÝ TrÇn chØnh lÝ vµ dÞch l¹i. B¶n dÞch v¨n b¶n nµy ®­a vµo gi¶ng d¹y ë bËc häc phæ th«ng ®­îc trÝch tõ Hîp tuyÓn th¬ v¨n LÝ-TrÇn cña Nhµ xuÊt b¶n V¨n häc -1976, tÝnh ®Õn nay ®· trªn 30 n¨m. §iÒu nµy nãi lªn tÝnh tèi ­u cña b¶n dÞch ®­îc ®­a vµo nhµ tr­êng phæ th«ng hiÖn nay. Tuy vËy, theo t«i vÉn cßn mét vµi chæ cÇn ®­îc bµn b¹c nghiªm tóc, nÕu ®óng cÇn ®­îc chØnh lÝ trong ®ît in s¸ch gi¸o khoa s¾p tíi. §ã lµ tr­êng hîp vÒ bèn ch÷: ThiÕt kiÕn nguþ sø” trong v¨n b¶n nµy.
 VÒ vÊn ®Ò nµy t«i xin ®­îc trao ®æi mÊy ý nh­ sau:
T×nh h×nh vÒ c¸ch dÞch 4 ch÷ nµy hiÖn nay: 
 - HÇu hÕt c¸c v¨n b¶n khi dÞch 4 ch÷ nµy ®Òu dÞch lµ: Ngã thÊy sø giÆc (Bïi KØ, .nhãm biªn so¹n Th¬ v¨n LÝ TrÇn, mét sè t¸c gi¶ khuyÕt danh.
 - Gi¸o s­ Nguyªn vµ Gi¸o s­ Th­íc dÞch lµ: LiÕc thÊy sø giÆc.(TËp bµi gi¶ng §HSP).
 - Ng« TÊt Tè cã lÇn dÞch lµ: ChÝnh m¾t ngã thÊy sø nguþ.
 - DiÔn ®µn Hµng h¶i ViÖt Nam (  vµ cña Lª Quèc Qu©n ®¨ng trªn: blogspot.com cã b¶n khuyÕt danh ghi lµ: “LÐn nh×n sø nguþ” 
 2. Qua c¸c c¸ch dÞch trªn theo t«i ph¶i dÞch: “ThiÕt kiÕn nguþ sø “ lµ “ LÐn nh×n sø nguþ” lµ ®óng víi nguyªn t¸c h¬n c¶, ®óng víi tÇm cña mét vÞ t­íng lçi l¹c, v¨n vâ song toµn nh­ TrÇn Quèc TuÊn. V× sao vËy? T«i xin ®­îc lÝ gi¶i nh­ sau:
a. VÒ 4 ch÷ “ThiÕt kiÕn nguþ sø “ ta cÇn l­u ý:
* Hai ch÷ “ThiÕt kiÕn”: 
 -Tr­íc hÕt lµ c¨n cø vµo hai bé tõ ®iÓn H¸n ViÖt quen dïng hiÖn nay cña c¸c cô: §µo Duy Anh (NXB KHXH-1976), ThiÒu Ch÷u ( NXB thµnh phè HCM-1998). 
Ch÷ “ ThiÕt” ë ®©y theo tõ ®iÓn ®­îc hiÓu lµ: ¨n c¾p, ¨n trém, kÎ c¾p.
 - Hai lµ víi H­ng §¹o §¹i v­¬ng b»ng lèi khÝch t­íng, «ng chñ ý muèn ®¸nh vµo lßng tù träng cña t­íng sü d­íi quyÒn. §­êng ®­êng lµ mét t­íng §¹i ViÖt mµ khi nh×n tªn nguþ sø mµ vÉn cßn lÊm lÐt, vông trém, thiÕu ®­êng hoµng th× khi ®èi diÖn víi thiªn binh v¹n m· cña kÎ thï th× lµm nh­ thÕ nµo?. Gi¸o s­ Nguyªn vµ Gi¸o s­ Th­íc dÞch lµ “ LiÕc thÊy sø giÆc” ®· cã sù xÝch l¹i gÇn nguyªn t¸c h¬n, thÓ hiÖn ®­îc 1 phÇn c¸i nh×n kh«ng d¸m nh×n th¼ng cña vÞ t­íng nhµ TrÇn qua tõ “ LiÕc”. 
 Ta kh«ng thÓ hiÓu “ ThiÕt kiÕn” lµ “ Ngã thÊy” ®­îc, mµ ph¶i dïng mét trong c¸c tõ sau míi ®óng: “ Ngã trém”, “LÐn nh×n”, “Nh×n trém” míi ®óng. 
* Hai ch÷ “ Nguþ sø”:
 Ta kh«ng thÓ hiÓu hai ch÷ “ Nguþ sø” lµ “sø giÆc” ®­îc. Bëi lÏ:
NÕu chØ lµ thuÇn tuý lµ sø giÆc th× nhÊt ®Þnh TrÇn Quèc TuÊn kh«ng dïng “ Nguþ sø” mµ «ng sÏ dïng mét trong c¸c tõ sau thay thÕ: “ TÆc sø”, “KhÊu sø” hoÆc “ Lç sø” . V× sao vËy? 
Tr­íc hÕt theo quan ®iÓm cña nh©n d©n Trung Hoa th× trong lÞch sö cña d©n téc m×nh, hä kh«ng c«ng nhËn triÒu Nguyªn lµ chÝnh thèng. TriÒu ®×nh kh«ng ®­îc xem lµ chÝnh thèng th× th­êng gäi lµ “Nguþ triÒu”. Sø gi¶ cña “Nguþ triÒu” th× ph¶i gäi lµ “Nguþ sø”.	
 ë ®©y TrÇn Quèc TuÊn dïng tõ “ Nguþ sø” mµ kh«ng dïng 3 tõ “ TÆc sø”, “KhÊu sø” hoÆc “ Lç sø” v× «ng muèn thÓ hiÖn quan ®iÓm cña m×nh, cña nh©n d©n §¹i ViÖt lµ hoµn toµn thèng nhÊt víi quan niÖm cña nh©n d©n Trung Hoa. GiÆc Nguyªn lµ kÎ thï cña nh©n d©n ta còng lµ kÎ thï cña nh©n d©n Trung Hoa. Nã lµ kÎ thï chung cña hai d©n téc. V× thÕ khi TrÇn Quèc TuÊn dïng ch÷ “ Nguþ sø” võa kh¼ng ®Þnh ®­îc tÝnh chÊt chÝnh nghÜa cña cuéc kh¸ng chiÕn cña d©n téc ta, võa c« lËp nhµ Nguyªn, ph©n ho¸ hµng ngò ®Þch. (Trong ®éi qu©n Nguyªn – M«ng hÇu hÕt lµ ng­êi H¸n, nhiÒu ng­êi bÊt ®¾c dÜ míi sang x©m l­îc n­íc ta, gi¸ trÞ thøc tØnh ý thøc d©n téc trong hµng ngò binh lÝnh giÆc lµ ë chæ ®ã.) 
3. Tr¶i qua h¬n 30 n¨m, c¸c gi¸o viªn, c¸c em häc sinh ®Òu d¹y vµ häc 4 ch÷ “ ThiÕt kiÕn nguþ sø” lµ: “Ngã thÊy sø giÆc”, hiÓu thÕ lµ ch­a s¸t víi nguyªn t¸c, ch­a hiÓu hÕt tµi n¨ng cña H­ng §¹o §¹i v­¬ng TrÇn Quèc TuÊn, mét tµi n¨ng qu©n sù, ®· ®­îc b×nh chän lµ 1 trong 10 vÞ t­íng kiÖt xuÊt cña thÕ giíi. 
 T«i xin ®Ò nghÞ c¸c ®ång chÝ gi¸o viªn khi d¹y ®Õn phÇn nµy nªn dõng l¹i vµi phót ph©n tÝch cho häc sinh hiÓu s©u thªm gi¸ trÞ cña nguyªn t¸c. 
 NÕu t¸i b¶n lÇn sau t«i ®Ò nghÞ s¸ch gi¸o khoa dïng 1 trong c¸c ch÷ sau ®©y: LÐn nh×n sø nguþ, LiÕc trém nguþ sø, Trém ngã sø nguþ. Cuèi v¨n b¶n cÇn cã chó thÝch nªu ng¾n gän, gi¶i thÝch ®Ó häc sinh hiÓu khi ®äc vµ so¹n bµi. T«i coi ®©y lµ mét phÇn trong néi dung ®æi míi s¸ch gi¸o khoa mµ ngµnh gi¸o dôc ®ang quan t©m hiÖn nay.
 Lµ mét c¸n bé qu¶n lÝ cã tham gia gi¶ng d¹y, vÊn ®Ò trªn t«i ®· tr¨n trë tõ l©u, nay xin m¹o muéi ®­a lªn ®Ó c¸c b¹n ®ång nghiÖp tham kh¶o. §©y lµ vÊn ®Ò khã, vèn H¸n N«m cña m×nh l¹i cã h¹n, rÊt mong ®­îc c¸c ®ång nghiÖp c¶m th«ng chia sÎ.
 Xin ch©n thµnh c¶m ¬n.
 Ng­êi viÕt
 TrÇn Quèc Th­êng
§T: 0915226769
Website: thuongyeho.net.ms