Bài soạn Ngữ văn lớp 9 - Tiết 102: Chuẩn bị hành trang vào thế kỷ mới

	 Tiết 102
chuẩn bị hành trang vào thế kỷ mới
--------
Vũ Khoan
A- Mục tiêu cần đạt
- Kiến thức 
Giúp học sinh hiểu được nội dung bài viết, những điểm mạnh, điểm yếu trong tính cách và thói quen của con người Việt Nam. Những yêu cầu hình thành những đức tính và thói quen khi đất nước vào công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong thế kỷ mới.
- Kỹ năng :
Rèn kỹ năng phân tích tìm hiểu luận điểm, luận cứ và cách lập luận của bài viết.
- Thái độ :
Có ý thức tu dưỡng bản thân.
B- Chuẩn bị : 
	- Nâng cao ngữ văn
	- Các câu hỏi trắc nghiệm.
C- Lên lớp :
	1- Kiểm tra : 
	Kiểm tra trong giờ
	2- Bài mới :
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung ghi bảng
* Hoạt động 1 :
-HS đọc chú thích (*) SGK. GV giới thiệu :
Vũ Khoan nhà hoạt động chính trị, nhiều năm là Thứ trưởng Bộ ngoại giao.
Bài viết đăng trên báo “Tia sáng” 2001. Là một bài nghị luận với đề tài : vừa có tính cấp thiết vừa có tính lâu dài, vừa là của đất nước, vừa là của từng người, vừa là bài xã luận, vừa là văn bản chỉ đạo, vừa là ý kiến riêng, vừa là ý kiến của cán bộ cấp cao, vừa có tính chất vấn đề đời sống, vừa có tính chất vấn đề tư tưởng đạo lý. Đặc biệt chứa đựng triết lý nhân văn có giá trị muôn thuở : “Con người quyết định tất cả”.
- HS đọc văn bản và tóm tắt từng phần ?
(1) Đặt vấn đề :
 Lớp trẻ Việt Nam cần nhận ra những cái mạnh, cái yếu của con người Việt Nam để rèn những thói quen tốt khi bước vào nền kinh tế mới.
(2) Giải quyết vấn đề :
- Luận điểm 1 : trong những hành trang ấy, có lẽ sự chuẩn bị bản thân con người là quan trọng nhất.
- Luận điểm 2 : Bối cảnh của thế giới hiện nay và những mục tiêu nhiệm vụ nặng nề của đất nước.
- Luận điểm 3 : Những điểm mạnh, yếu của con người Việt Nam cần nhận rõ khi bước vào nền kinh tế thế kỷ mới.
(3) Kết thúc vấn đề : Yêu cầu đối với thế hệ trẻ :
“Bước vào thế kỷ mới ..... nhỏ nhất”.
- Nhận xét về bố cục bài viết ?
Bắt đầu là nêu thời điểm chuyển giao thể kỷ và yêu cầu chuẩn bị hành trang -> Khẳng định chuẩn bị hành trang quan trọng nhất là con người (sự chuẩn bị này đặt vào bối cảnh thế giới và đối chiếu với mục tiêu nhiệm vụ trước mắt của đất nước) -> từ đó nhận rõ điểm mạnh, điểm yếu của người VN -> Kết thúc bẳng việc nêu ra yêu cầu với thế hệ trẻ.
* hoạt động 2 : 
- Tác giả đã đặt vấn đề như thế nào ? Vấn đề đó có ý nghĩa như thế nào trong hoàn cảnh thực tại ?
 + Vấn đề được đặt ra ngay ở câu đầu tiên “Lớp trẻ ... kinh tế mới”. Nhận rõ điểm mạnh phát huy, điểm yếu khắc phục là điều cần thiết để phát triển, nếu không muốn tụt hậu. Với dân tộc ta thì càng cần thiết vì ta đang công cuộc xây dựng, phát triển trong xu thế hội nhập, nền kinh tế toàn cầu hóa -> Mang tính lâu dài : quá trình đi lên của đất nước.
 + Mang tính thời sự : chuyển giao thế kỷ.
 + Đối tượng được quan tâm là lớp trẻ
* hoạt động 3 : 
- Luận điểm 1 được tác giả phân tích như thế nào ? triển khai bằng mấy luận cứ ?
 + Từ cổ chí kim bao giờ con người cũng là động lực phát triển của lịch sử.
 + Trong thời kỳ nền kinh tế tri thức phát triển mạnh thì vai trò của con người càng nổi trội.
- Bối cảnh thế giới hiện nay là gì ? Mục tiêu và nhiệm vụ của chúng ta, của đất nước ?
 + Khoa học – CN phát triển như huyền thoại, sự giao thoa và hội nhập ngày càng sâu giữa các nền kinh tế.
 + Giải quyết 3 nhiệm vụ : thoát nghèo nàn lạc hậu, đẩy mạnh CNH, HĐH, tiếp cận nền kinh tế trí thức.
- Điểm mạnh, điểm yếu của con người Việt Nam cần nhận rõ khi bước vào thế kỷ mới là gì ?
 + Thông minh nhạy bén với cái mới nhưng thiếu kiến thức cơ bản, kém khả năng thực hành.
 + Cần cù, sáng tạo nhưng thiếu đức tính tỉ mỉ, không coi trọng nghiêm ngặt quy trình công nghệ, chưa quen cường độ lao động khẩn trương.
 + Có tinh thần đoàn kết, đùm bọc nhất là trong chống ngoại xâm nhưng lại thường đố kỵ nhau trong làm ăn và cuộc sống thường ngày.
 + Bản tính thích ứng nhanh nhưng lại có hạn chế trong nếp nghĩ, kỳ thị trong kinh doanh, quen bao cấp. Sùng ngoại hoặc bài ngoại quá mức, thói khôn vặt không coi trọng chữ tín.
- Nhận xét cách triển khai luận điểm bằng các luận cứ ?
* hoạt động 3 : 
- Tác giả kết thúc vấn đề bằng cách nào ? có hợp lý không ?
 + Nêu những điều cần thiết với mọi người từ đó nhấn mạnh là lớp trẻ.
I- Đọc – Tìm hiểu chung :
1- Tác giả :
- Vũ Khoan
- Bài viết: Chuẩn bị hành trang
2- Tóm tắt bài viết :
- Đặt vấn đề :
- Giải quyết vấn đề
+ Luận điểm 1
+ Luận điểm 2 
+ Luận điểm 3 
- Kết thúc vấn đề
* Tính chặt chẽ và tính định hướng rất rõ của hệ thống luận điểm, luận cứ.
II- Tìm hiểu nội dung :
1- Đặt vấn đề : 
- Vấn đề có ý nghĩa thời sự và lâu dài trong quá trình đi lên của đất nước.
- Đối tượng là lớp trẻ.
2- Giải quyết vấn đề :
a) Chuẩn bị hành trang vào thế kỷ mới thì quan trọng nhất là sự chuẩn bị bản thân con người.
- Con người là động lực
- Nền kinh tế trí thức phát triển.
b) Bối cảnh của thế giới và mục tiêu nhiệm vụ của đất nước
- KH – CN phát triển, sự giao thoa hội nhập.
- 3 nhiệm vụ
c) Điểm mạnh, điểm yếu của con người Việt Nam 
- Cách lập luận đối lập, so sánh song hành, dùng thành ngữ, tục ngữ tạo hình ảnh dễ hiểu.
3- Kết thúc vấn đề :
- Phát huy điểm mạnh, khắc phục điểm yếu và hình thành thói quen ngay từ những việc nhỏ.
sơ đồ tổng kết, củng cố bài học
chuẩn bị hành trang vào thế kỷ mới
Giải quyết vấn đề
Kết thúc V/đ
Đặt vấn đề
Để đưa đất nước tiến lên, chúng ta càn phát huy những điểm manh, khắc phục điểm yếu, hình thành những thói quen tốt ngay từ những việc nhỏ.
Chuẩn bị hành trang vào thế kỷ mới, Thế hệ trẻ Việt Nam cần nhìn rõ điểm mạnh và điểm yếu của con người Việt Nam, rèn cho mình những đức tính và thói quen tốt
- Luận điểm 1 : Chuẩn bị hành trang và thế kỷ mới thì quan trọng nhất là sự chuẩn bị con người.
 + Con người động lực phát triển của lịch sử.
 + Thời kỳ nền kinh tế trí thức phát triển.
- Luận điểm 2 : Bối cảnh của thế giới hiện nay và mục tiêu, nhiệm vụ của đất nước :
 + Khoa học công nghệ phát triển.
 + Sự giao thoa và hội nhập các nền kinh tế.
 + 3 nhiệm vụ : Thoát nghèo nàn lạc hậu, đẩy mạnh CNH, HĐH tiếp cận nền kinh tế tri thức.
- Luận điểm 3 : Điểm mạnh, yếu của con người Việt Nam cần nhận rõ :
 + Thông minh, nhạy bén với cái mới, cần cù sáng tạo, rất đoàn kết đùm bọc nhau trong chống ngoại xâm.
 + Thiếu kiến thức cơ bản, kém khả năng thực hành, thiếu đức tính tỉ mỉ, không coi trọng nghiêm ngặt quy trình công nghệ, thiếu tính cộng đồng trong làm ăn.