Giáo án lớp 9 môn Sinh học - Tuần 8 - Tiết 15: ADn (tiếp)

Tuần 8
Tiết 15	 ADN 
I. MUÏC TIEÂU:
 - Nêu được thành phần hóa học, tính đặc thù và đa dạng của AND. Mô tả được cấu trúc không gian của ADN và chú ý tới nguyên tắc bổ sung của các cặp nu
 - Reøn luyeän kó naêng quan saùt, phaân tích ñeå thu nhaän kieán thöùc töø hình veõ vaø kó naêng thaûo luaän theo nhoùm.
 - Có ý thức trong môn học
II. CHUẨN BỊ
Giáo viên: Bảng phụ, hình phóng to
HS: Kiến thức
III. PHƯƠNG PHÁP: Thảo luận nhóm, đàm thoại, .
IV. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC:
Ổn định
 2. Kiểm tra bài cũ:
 3. Bài mới:
 Chương này chúng ta học về cơ sở vật chất và cơ chế di truyền ở mức độ phân tử, đó là axit nucleic, gồm AND và ARN. Trước tiên, chúng ta cùng nhau đi nghiên cứu về AND, xem chúng có cấu tạo hóa học và cấu tạo không gian như thế nào.
Hoạt động của Giáo viên
Hoạt động của Học sinh
Nội dung
 GV treo tranh phoùng to hình 15 SGK cho HS quan saùt vaø yeâu caàu caùc em ñoïc SGK.
 GV cho HS thảo luận nhóm:
 ADN được cấu tạo bởi những nguyên tố hóa học nào?
 Vì sao ADN được coi là đại phân tử?
 ADN cấu tạo theo nguyên tắc nào? Đơn phân gồm những loại nào?
 GV; Mỗi nuclêôtit có ba thành phần:Đường đêôxiribôzơ, axitphốtphoric, một trong bốn loại bazơitơric: (A), (G),(X),(T) 
 Tên của mỗi nuclêôtít đươc gọi bằng tên của bazơ nitơric .
 Các nuclêôtít liên kết với nhau theo chiều dài bằng các liên kết hoá trị, cứ một đường của nuclêôtít này với một axit của nuclêôtit kia tạo lên chuỗi pôlinuclêôtít quyết định chiều dài của phân tử ADN 
 GV: Giả sử trình tự các Nu trên 4 mạch của AND là:
ATGXATGXATGX
ATGXATGXAT
GXGXATGXAT
XGXGTÃGTA
 Các đoạn mạch AND trên khác nhau ở những điểm nào?
 Vì sao ADN lại có tính đa dạng?
 Vì sao ADN lại có tính đặc thù ?
 Tính đa dạng và đặc thù của ADN giúp ta giải thích như thế nào về tính đa dạng đặc thù của các loài sinh vật?
 Sự hiểu biết về tính đa dạng và đặc thù của ADN được ứng dụng như thế nào trong cuộc sống hằng ngày?
 GV: Năm 1953 Oatxon và F. Cric đã công bố mô hình 
 AND gồm có mấy mạch, các mạch này có đặc điểm gì?
 Cho biết mỗi chu kì xoắn và đường kính là bao nhiêu?
 Các loại Nu nào giữa 2 mạch liên kết với nhau thành cặp?
 Giả sử trình tự các đơn phân trên một đoạn mạch ADN như sau :-A-T-G-G-X-T-A-G-T-X-
 Trình tự các đơn phân trên mạch tương ứng sẽ như thế nào ?
 Em có nhận xét gì về sự liên kết của các nuclêôtit giữa hai mạch ?
 Cho biết hệ quả của NTBS là gì?
 Theo NTBS, coù nhaän xeùt gì veà tæ leä caùc nucleâoâtit trong phaân töû ADN?
HS quan saùt
HS thảo luận trong vòng 2 phút và cử đại diện trình bày
Các nhóm khác nhận xét, bổ sung
1 khác 2,3,4 về số lượng Nu
2 khác 3 về 2 nu đầu tiên ( TP )
3 khác 4 về trình tự sắp xếp các Nu
do sự sắp xếp khác nhau của 4 loại nuclêôtít
do thành phần, số lượng, trình tự sắp xếp của các nuclêôtit
*Tính đa dạng và đặc thù của ADN là cơ sở về tính đa dạng đặc thù của các loài sinh vật
Liên hệ thực tế về các tôi phạm mà dựa vào AND đề phá án
 Nghe giảng
2 mạch xoắn kép song song
34Å goàm 10 caëp nucleâoâtit. Ñöôøng kính 20Å 
A – T, G - X
Mạch ban đầu:	-A-T-G-G-X-T-A-G-T-X-
Mạch tương ứng:	
-T-A-X-X-G-A-T-X-A-G-
Các nuclêôtít gữa hai mạch liên kết với nhau theo NTBS: A – T; G – X
- Biết trình tự nuclêôtít trên mạch này => trình tự của nuclêôtít của mạch tương ứng- A = T,- G = X
theo nguyeân taéc boå sung (NTBS), A cuûa maïch ñôn naøy lieân keát vôùi T cuûa maïch ñôn kia baèng hai lieân keát hiñroâ, G cuûa maïch ñôn naøy lieân keát vôùi X cuûa maïch ñôn kia baèng 3 lieân keát hiñroâ vaø ngöôïc laïi.
I/ Cấu tạo hóa học của phân tử ADN
 1. Cấu tạo hóa học của ADN :
- ADN cấu tạo từ các 
nguyên tố: C,H,O,N,P
- ADN là đại phân tử
- cấu tạo theo nguyên tắc 
đa phân, đơn phân của nó là các 
nuclêotit: ađêlin (A) timin(T), guanin(G) xitôgin(X).
2. Tính đa dạng và đặc thù của ADN
 - Tính đa dạng : do sự sắp xếp khác nhau của 4 loại nuclêôtít
 - Tính đặc thù: do thành phần, số lượng, trình tự sắp xếp của các nuclêôtit trên ADN
 II/ Cấu trúc không gian của ADN
 ADN laø moät chuoãi xoaén keùp goàm 2 maïch ñôn song song, xoaén ñeàu quanh moät truïc theo chieàu töø traùi sang phaûi (xoaén phaûi), ngöôïc chieàu kim ñoàng hoà.
- Moãi chu kì xoaén cao 34Å goàm 10 caëp nucleâoâtit. Ñöôøng kính voøng xoaén laø 20Å 
* Hệ quả của NTBS: 
- Biết trình tự nuclêôtít trên mạch này => trình tự của nuclêôtít của mạch tương ứng
- A = T
- G = X
 Do đó: A + G = T + X.
Tæ leä: trong caùc ADN khaùc nhau thì khaùc nhau vaø ñaëc tröng cho loaøi.
 4. Củng cố: Nhắc lại kiến thức trọng tâm
 5. Dặn dò: * Hoïc thuoäc vaø nhôù phaàn toùm taét cuoái baøi.
 trả lời các bài tập 3, 4, 5, 6
Tiết 16 ADN VAØ BAÛN CHAÁT CUÛA GEN
I. MUÏC TIEÂU:
 - Nêu được cơ chế tự sao của ADN diễn ra theo nguyên tắc: bổ sung, bán bảo toàn. Nêu được chức năng của gen
 - Reøn luyeän k/n quan saùt vaø phaân tích hình ñeå thu nhaän kieán thöùc, kó naêng thaûo luaän theo nhoùm.
 - Có ý thức trong môn học
II. CHUẨN BỊ
Giáo viên: Bảng phụ, hình phóng to
HS: Kiến thức
III. PHƯƠNG PHÁP: Thảo luận nhóm, đàm thoại, .
IV. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC:
Ổn định
 2. Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi
Đáp án
Trình baøy caáu taïo hoùa hoïc cuûa phaân töû ADN?
ADN laø moät Axit höõu cô, ñöôïc caáu taïo töø caùc nguyeân toá hoùa hoïc: C, O, H, N, P
- ADN laø moät ñaïi phaân töû vì:
 + Kích thöôùc lôùn, Khoái löôïng lôùn, haøng trieäu ñôn vò cacbon (ñvC)
- ADN coù caáu taïo theo nguyeân taéc ña phaân vì moãi phaân töû ADN goàm nhieàu ñôn phaân. 
- Moãi ñôn phaân laø 1 nucleotit
+ Coù 4 loaïi Nucleotic laø: A,T, G, C(C hoaëc X)
 3. Bài mới:
Hoạt động của Giáo viên
Hoạt động của Học sinh
Nội dung
 Quaù trình nhaân ñoâi cuûa ADN dieãn ra ôû ñaâu, trong thôøi gian naøo? 
 Gv cho HS thảo luận nhóm 3 phút:
C©u hái
Tr¶ lêi
 Ho¹t ®éng ®Çu tiªn cña ph©n tö ADN khi bíc vµo qu¸ tr×nh tù nh©n ®«i lµ g× ?
Qu¸ tr×nh tù nh©n ®«i ®· diÔn ra trªn mÊy m¹ch cña ph©n tö ADN ?
Trong qu¸ tr×nh tù nh©n ®«i, c¸c lo¹i nuclª«tit nµo liªn kÕt víi nhau thµnh tõng cÆp ?
Cã nh÷ng nhËn xÐt g× vÒ cÊu t¹o gi÷a 2 ph©n tö ADN con vµ ph©n tö ADN mÑ ?
 Sù tù nh©n ®«i cña ADN diÔn ra theo nh÷ng nguyªn t¾c nµo ?
 Nhắc lại NTBS?
 NT giữ lại 1 nửa là như thế nào?
 Còn khuôn mẫu thì sao?
 Qu¸ tr×nh tù nh©n ®«i cña ph©n tö ADN theo ®óng nguyªn t¾c cã ý nghÜa g× ?
 GV yêu cầu HS đọc thông tin trong SGK
 GV cho HS quan sát tranh
 Gen là gì? 
 Baûn chaát hóa học cuûa gen laø gì?
 GV: Gen cã nhiÒu lo¹i như : Gen cÊu tróc,Gen ®iÒu hoµ,Gen vËn hµnh
Chøc n¨ng cña gen cÊu tróc: mang th«ng tin quy ®Þnh cÊu tróc mét lo¹i ph©n tö pr«tªin.
 B¶n chÊt ho¸ häc cña gen lµ ADN.VËy ADN cã chøc n¨ng g× ?
 V× sao ph©n tö ADN cã nh÷ng chøc n¨ng ®ã ?
ôû kì trung gian. ADN töï nhaân ñoâi theo ñuùng maãu ban ñaàu.
Nguyªn t¾c bæ sung, Nguyªn t¾c gi÷ l¹i mét nöa, Nguyªn t¾c khu«n mÉu
HS nhắc lại
Qu¸ tr×nh tù nh©n ®«i cña ph©n tö ADN lµ c¬ së cho sù nh©n ®«i cña NST: tiÕp theo sù h×nh thµnh 2 ADN con lµ sù h×nh thµnh chÊt nÒn pr«tªin, t¹o nªn 2 cr«matit.
HS đọc thông tin trong SGK
HS nghiên cứu và quan sát tranh để trả lời
- Lưu gi÷ và TruyÒn ®¹t th«ng tin di truyÒn
- V× th«ng tin di truyÒn ®îc m· ho¸ b»ng tr×nh tù c¸c nuclª«tit trong ADN.
 - V× ADN cã kh¶ n¨ng tù nh©n ®«i (mét ®¶m b¶o cho th«ng tin di truyÒn ®îc truyÒn ®¹t mét c¸ch chÝnh x¸c qua c¸c thÕ hÖ tÕ bµo vµ c¬ thÓ).
I/ AND tự nhân đôi theo những nguyên tắ nào?
 1. Qu¸ tr×nh tù nh©n ®«i 
 - Hai maïch ADN taùch nhau theo chieàu doïc.
 - Caùc nucleâotit cuûa maïch khuoân lieân keát vôùi nucleâotit töï do trong moâi tröôøng noäi baøo theo NTBS (A lieân keát vôùi T vaø ngöôïc laïi, G lieân keát vôùi X vaø ngöôïc laïi)
 - Hai maïch môùi cuûa ADN con môùi ñöôïc hình thaønh döïa treân maïch khuoân cuûa ADN meï theo chieàu ngöôïc nhau.
 + Keát quaû: 2 phaân töû ADN con ñöôïc hình thaønh gioáng nhau vaø gioáng ADN meï.
2. nguyªn t¾c cña qu¸ tr×nh tù nh©n ®«i :
- Nguyªn t¾c bæ sung: A liªn kÕt víi T, G liªn kÕt víi X
- Nguyªn t¾c gi÷ l¹i mét nöa (b¸n b¶o toµn): trong mçi ph©n tö ADN con cã 1 m¹ch cña ph©n tö ADN mÑ (m¹ch cò), 1 m¹ch míi tæng hîp.
- Nguyªn t¾c khu«n mÉu: m¹ch míi cña ph©n tö ADN con ®îc tæng hîp dùa trªn m¹ch khu«n cña ph©n tö ADN mÑ.
 II/ Bản chất của gen:
 1. Gen laø moät ñoaïn maïch cuûa phaân töû ADN coù chöùc naêng di truyeàn xaùc ñònh. Coù nhieàu loaïi gen.
 2. B¶n chÊt ho¸ häc cña gen chñ yÕu lµ ADN
III/ Chức năng của gen
 - Lưu gi÷ th«ng tin di truyÒn
 - TruyÒn ®¹t th«ng tin di truyÒn
 4. Củng cố:
 Gen chứa thông tin DT Bảo toàn thông tin DT
 AND tự nhân đôi Cơ sở của DT và Sinh sản
 NT khuôn mẫu
 NTBS Truyền đạt thông tin DT
 NT bán bảo toàn 
 5. Dặn dò: Học bài
 Làm bài tập2, 3, 4
 Đọc bài kế tiếp
 Kí duyệt, ngày tháng năm 
 PHT