Giáo án môn học Ngữ văn 9 - Tiết 94: Phép phân tích và tổng hợp

Ngày soạn : 14 / 01
Ngày dạy : 17 / 01
Tuần : 19
Tiết : 94
PHÉP PHÂN TÍCH VÀ TỔNG HỢP
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
	Giúp HS:
	- Chỉ ra được đặc điểm của phép phân tích và tổng hợp.
	- Hiểu và biết vận dụng các thao tác phân tích, tổng hợp trong làm văn nghị luận.	
 * Trọng tâm: Phân tích ví dụ -> rút ra kết luận
	* Đồ dùng: Bảng phụ sơ đồ luận điểm.
II. NỘI DUNG LÊN LỚP
1. Ổn định: 	Sĩ số:	Vắng:	Hiện diện:	
2. Kiểm tra bài cũ:
- Khi làm văn chứng minh em thường triển khai luận điểm theo cấu trúc lại đoạn văn nào?
- Kiểm tra việc chuẩn bị bài của học sinh.
3. Bài mới:
Giới thiệu bài: 
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung cần đạt
Ø Hoạt động 1: Tìm hiểu phép lập luận phân tích và tổng hợp.
Gọi hs đọc ví dụ bài “Trang phục” 
Bài văn đã nêu những hiện tượng gì về trang phục ? Mỗi hiện tượng nêu lên một nguyên tắc nào trong ăn mặc của con người?
Hiện tượng thứ nhất nêu ra vấn đề gì? Hiện tượng thứ hai nêu ra vấn đề gì? Hiện tượng thứ ba nêu ra vấn đề gì?
Tác giả đã dùng phép lập luận nào để cho thấy “có những quy tắc “ngầm” phải tuân thủ” trong trang phục như “ăn cho mình, mặc cho người”, “Y phục xứng kì đức” ?
=> Thế nào là phép phân tích? Để phân tích tác giả dùng những dẫn chứng nào? Aên mặc ra sao cũng phải phù hợp với hoàn cảh riêng của mình và hoàn cảnh chung nơi công cộng hay toàn xã hội có phải là câu tổng hợp các ý đã phân tích ở trên không?
Từ tổng hợp quy tắc ăn mặc nói trên, bài viết đã mở rộng sang vấn đề ăn mặc đẹp như thế nào? Nêu các điều kiện quy định cái đẹp của trang phục như thế nào?
=> Phép tổng hợp như thế nào?
HS trả lời, GV khái quát nêu kết luận.
Hs đọc ghi nhớ trong SGK.
Ø Hoạt động 2: Hướng dẫn luyện tập.
Bài 1. Tác giả dã phân tích luận điểm như thế nào? (GV cho hs đọc lại đoạn văn.)
- Cách phân tích có tác dụng gì?
Mấy cách phân tích thể hiện trong đoạn vănK?
Có 2 cách: 
Tính chất bắt cầu
Phân tích đối chiếu.
Bài 2. Phân tích lý do phải chọn sách mà đọc.
Hs trả lời, lớp nhận xét, gv bổ sung.
Bài 3. Tác giả đã phân tích tầm quan trọng của cách chọn đọc sách như thế nào?
Bài 4. Qua các bài tập em thấy phân tích có vai trò như thế nào trong văn nghị luận?
Hs trả lời, gv bổ sung.
I. PHÉP LẬP LUẬN PHÂN TÍCH VÀ TỔNG HỢP
1. Ví dụ: Văn bản “Trang phục”
- Hiện tượng ăn mặc không đồng bộ -> Nêu vấn đề ăn mặc phải chỉnh tề đồng bộ.
- Hiện tượng ăn mặc phải phù hợp với hoàn cảnh chung (công cộng) và hoàn cảnh riêng (công việc, sinh hoạt).
- Aên mặc phù hợp với đạo đức: giản dị, hòa mình vào cộng đồng.
=> Tách ra từng trường hợp để cho thấy “quy luật ngầm của văn hóa” chi phối cách ăn mặc.
- Câu khái quát toàn bài thâu tóm từng ví dụ cụ thể nêu trên?
Câu cuối.
Trang phục phù hợp văn hóa, đặc điểm, môi trường -> đẹp.
2. Kết luận: (Ghi nhớ SGK)
II. LUYỆN TẬP
Bài 1. Cách phân tích luận điểm của tác giả:
Học vấn không chỉ là chuyện đọc sách, nhưng đọc sách rốt cuộc là một con đường của học vấn.
- Học vấn là của nhân loại -> học vấn của nhân loại do sách truyền lại -> sách là kho tàng của học vấn.
=> phân tích bằng tính chất bắt cầu mối quan hệ qua lại giữa 3 yếu tố: Sách – nhân loại – học vấn.
- Phân tích đối chiếu: nếu không đọc, nếu xóa bỏ => nhấn mạnh tầm quan trọng của đọc sách với việc nâng cao học vấn.
Bài 2. Lí do chọn sách đọc.
- Đọc không cần nhiều mà cần tinh, kĩ.
- Sách có nhiều loại (sách chuyên môn, sách thường thức, không chọn dễ lạc).
- Các loại sách ấy liên quan với nhau.
Bài 3. Phân tích tầm quan trọng của việc đọc (sách):
- Không đọc không có điểm xuất phát cao.
- Đọc là con đường ngắn nhất để tiếp cận tri thức.
- Không chọn lọc sách thì đời người ngắn ngủi không đọc xuể.
Bài 4. Vai trò của phân tích trong lập luận.
Phương pháp phân tích là rất cần thiết trong bài nghị luận.
4. Củng cố:
- Nêu những đặc điểm của phép phân tích và tổng hợp?
- Tác dụng của phép phân tích tổng hợp trong làm văn?
5. Hướng dẫn học bài:
	- Nắm vững đặc điểm và tác dụng của phép phân tích và tổng hợp.
	- Phân tích những tác hại của việc lười học.